AFET, ACİL DURUM VE ENDÜSTRİYEL KAZALARDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 18

Birleşmiş Milletler afeti ‘insanlar için, fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplulukları etkileyen ve etkilenen topluluğun kendi imkân ve kaynaklarını kullanarak üstesinden gelemeyeceği doğal, teknolojik veya insan kaynaklı olayların doğurduğu sonuçlar’ olarak ifade etmektedir. Doğru cevap D'dir.

Acil durum, afet ve olay kavramları düşünüldüğünde kapsam bakımından küçükten büyüğe sıralanışı 

1-Olay

2- Acil durum

3- Afet

 Doğru cevap A'dır.

Tehlikelerin bir kısmı doğal kökenli iken bir kısmı da insan kaynaklıdır. Değişik nedenlerden dolayı ortaya çıkan kuvvetli rüzgârlar, fırtınalar, şiddetli yağışlar, uzun süreli sıcak ve soğuk hava dalgaları, sel / taşkın, orman yangınları, çığ, yıldırım gibi birçok olay doğrudan veya dolaylı olarak atmosfer kökenli doğal afetlere neden olan tehlikeli doğa olaylarıdır. Tehlikelerin bir kısmı çok hızlı ilerlerken bir kısmı ise zamanla büyür. Depremler, seller, volkan püskürmeleri, kasırgalar hızlı gelişen, büyüyen afetlere örnek olarak gösterilebilirken erozyon, kuraklık, küresel iklim değişikliği zaman içerisinde gelişen afet tehlikelerine örnek olarak verilebilir. Bazı afet türleri ise teknoloji kaynaklıdır. Bu afetlerin büyük bir bölümü kazalara bağlı olarak ortaya çıkar; hava yolu kazaları, tren çarpışmaları, gemi kazaları, patlamalar, yangınlar, radyoaktif sızıntılar, bina çökmeleri ve bazı kimyevi maddelerin taşınması sırasında oluşan çeşitli tehlikeler bunlara örnek olarak gösterilebilir. Doğru cevap D'dir.

Risk kavramı, tehlikenin belirli bir zaman ve mekânda gerçekleşmesi durumunda tehdit altında olan unsurların alacağı hasarın düzeyine bağlı olarak oluşacak potansiyel kayıplar şeklinde tanımlanır. Doğru cevap C'dir.

Riskin etkisini belirleyen bileşenler zarar görebilirliği oluşturur. Üç çeşit zarar görebilirlikten söz etmek mümkündür. Bunlar;

I- Fiziksel zarar görebilirlik

II-Sosyal zarar görebilirlik

III-Ekonomik zarar görebilirliktir. Doğru cevap E'dir.

Kırılganlık: ‘Bir bireyin, topluluğun, varlığın veya sistemin tehlikelerin etkilerine karşı duyarlılığını artıran fiziksel, sosyal, ekonomik ve çevresel faktörler ya da süreçlerin ortaya çıkardığı koşul ve özellikler’ şeklinde de literatürde ifade edilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Savunmasızlık: Afet yönetiminde “Burada olur mu, olursa bize neler olur?” sorularının cevabıdır. Afetin meydana gelmesiyle  toplumun uğrayabileceği olası kayıp ve zararın derecesidir. Doğru cevap B'dir.

Afet yönetimi genel anlamda birbirini takip eden dört aşamada gerçekleşmektedir.
Afet gerçekleşmeden önceki dönemde;
1. Zarar azaltma,
2. Hazırlık,
Afet gerçekleştikten sonraki dönemde ise;
3. Müdahale ve
4. İyileştirme aşamaları etkileşim hâlindedir.

Doğru cevap A'dir.

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’te acil durum planları: Acil durumlarda yapılacak müdahale, koruma, arama-kurtarma ve ilk yardım iş ve işlemlerinin nasıl ve kimler tarafından yapılacağını gösteren ve acil durum öncesinde hazırlanması gereken planlar, şeklinde tanımlanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Doğal Afetler  Atmosferik (örnek : fırtına, don, kuraklık vb.); Hidrolojik (örnek : sel, çığ, buzulların erimesi vb.); Jeolojik (örnek : deprem, toprak kayması, yanardağ patlaması vb.); Biyolojik (örnek : salgın, canlı türlerinin yok olması vb.).

İnsan Kaynaklı Afetler Yangın, Savaş, Kazalar (örnek: trafik kazaları, uçak düşmesi, deniz kazaları vb.), Patlamalar

Teknolojik Afetler Yangın, Patlama, Zehirli maddelerin sızması, Kirlilik

Doğru cevap E'dir.

Fiziksel, ekonomik ve sosyal ( maddi ve
manevi ) kayıplara neden olan, normal yaşamı ve
insan etkinliklerini aksatan veya kesintiye uğratarak toplumları etkileyen doğal, teknolojik ve insan
veya çalışanın davranışlarından meydana gelen
olaylara afet denmektedir

karmaşık acil durumlar tipik olarak şunlarla karakterize
edilir:
• Geniş çaplı şiddet ve can kaybı,
• Nüfusun yer değiştirmesi,
• Topluluklar ve ekonomiler üzerinde büyük
hasar,
• Büyük ölçekli, çok yönlü insani yardım
ihtiyacı,
• Siyasi ve askerî kısıtlamalar nedeniyle insani
yardımın engellenmesi veya önlenmesi

Deprem ve volkanik patlama gibi bazı doğa kaynaklı olayların tekrarlanma süreleri 200-300 yıl, hatta bazen çok daha uzun süreler gerektirir.

Risk kelimesinin etimolojik kökeni ve sözlük anlamı:Risque Fransızcadan gelmektedir.

Kırılganlık: ‘Bir bireyin, topluluğun, varlığın veya sistemin tehlikelerin etkilerine karşı duyarlılığını artıran fiziksel, sosyal, ekonomik ve çevresel faktörler ya da süreçlerin ortaya çıkardığı koşul ve özelliklere denir.

“Belirli bir tehlikenin etkisine alabileceği veya etkilediği insan ve kıymetlerin miktar ve sayısı”nı ifade eden kavrama Maruziyet denir.

Afet
yönetimi genel anlamda birbirini takip eden dört
aşamada gerçekleşmektedir.
Afet gerçekleşmeden önceki dönemde;
1. Zarar azaltma,
2. Hazırlık,
Afet gerçekleştikten sonraki dönemde ise;
3. Müdahale ve
4. İyileştirme aşamaları etkileşim hâlindedir

Afet yönetiminde riskin daha doğru bir şekilde tanımlanabilmesi, yönetebilirlik kavramı ile de doğrudan ilişkilidir.

Afet Yönetiminde Planlama, amaçların ve bu amaçların elde edilmesi için gerekli olan faaliyetlerin belirlenmesi sürecini ifade eden bir kavramdır.

Sendai Çerçevesi’nin amacının
desteklenmesi açısından yedi küresel hedef kabul
edilmiştir. ‘Bunlar  :
1. 2030 yılına kadar küresel afet ölümlerini
önemli bir şekilde azaltma,
2. 2005-2015 yıllarını karşılaştırmak için
2020-2030 yılları arasında 100.000 küresel
ölüm başına daha düşük bir yüzdeyi amaçlama,
3. 2030 yılına kadar küresel gayri safi yurtiçi
hasıla ile ilgili afet ekonomik kaybı direkt
olarak azaltma,
4. 2030 yılına kadar, esnekliklerini geliştirmek
dâhil, aralarında eğitim ve sağlık kurumlarının da bulunduğu, temel hizmetleri bozan ve önemli altyapıya zarar veren afetleri
önemli bir şekilde azaltma,
5. 2030 yılına kadar yerel ve ulusal afet risk
azaltma stratejileri olan ülkelerin sayısını
önemli ölçüde artırma,
6. 2030 yılına kadar ulusal eylemlerin uygulama çerçevesini tamamlamak için yeterli
ve sürdürülebilir destek aracılığı ile gelişen
ülkelerle uluslararası iş birliğini önemli bir
şekilde geliştirme,
7. 2030 yılına kadar insanlar tarafından çoklu
afet erken uyarı sistemlerine, afet risk bilgilendirme ve değerlendirmeye erişim ve kullanılabilirliği önemli bir şekilde artırmadır.’