ADALET MESLEK ETİĞİ

Yazı işleri hizmeti görevlileri tipik hâkim (mahkeme) yardımcılarıdır. Bunlar yardımcı adliye personeli olarak da adlandırılır. Bu kişiler yargılamanın her derecesinde oluşturulan mahkemelerde, yani ilk derece, bölge adliye veya bölge idare mahkemeleri ile Yargıtay ve Danıştay ve ayrıca Cumhuriyet başsavcılıkları bünyesinde görev yaparlar.

2017 yılında, “Yargıtay Personeli Etik Davranış İlkeleri” kabul edilmiştir ve söz konusu etik ilkeler, “Yargıtay Etik, Şeffaflık ve Güven Projesi” kapsamında hazırlanmıştır. Öte yandan bu kuralların hazırlanmasında bizzat Yargıtay personelinin kendisi görev almıştır. Bu etik ilkeler, Yargıtay Daire Başkanı ve üyeleri tarafından incelenmiş daha sonra Yargıtay Birinci Başkanı tarafından kabul edilmiştir.

Hâkim (veya Cumhuriyet savcısı) bir işlemi ister adliyede ister adliye dışında gerçekleştirsin, yanında bir zabıt kâtibi bulunması ve bu kâtibin yapılan işlemleri tutanak altına alması gerekir. Borçlunun bir malının haczinin mümkün olup olmadığı, bir malın kıymetinin ne kadar ettiği, kambiyo senetlerinden doğan takiplerde senedin niteliğini veya vadesinin gelip gelmediğini takdir etme yetkisi, kural olarak icra ve iflâs dairesi memurlarına aittir.

Mobbing (psikolojik taciz) uygulanmaz ve uygulanmasına izin verilmez’ ilkesi Yargıtay Personeli Davranış İlkelerinde Eşitlik adına yapılması gereken davranış olarak geçer.

Avukatlık, niteliği bağlamında, hâkimlik ve Cumhuriyet savcılığından farklı olarak ikili bir görünüm arz eder : AvK m. 1 hükmünde de vurgulandığı üzere, avukatlık hem bir kamu hizmeti hem bir serbest meslektir. Avukatlığın bir serbest meslek olması, onun ticarî bir faaliyet olduğu anlamına gelmez. Avukatlar vergi mükellefidir; bununla birlikte mesleklerini, kural olarak kendi nam ve hesaplarına, kendi kişisel sorumlulukları altında müvekkillerine yardım ederek yürütürler.

Avukatın diğer yargı mensupları hakkında eleştiri sınırlarını aşan uygunsuz söz ve ifadelerde bulunulması, avukata uyarma cezasının uygulandığı bir durumdur. Diğer durumlar ise Baronun yardımlaşma sandığının yönetici sıfatıyla da görev yapan bir avukatın aidat borcunu ödemiyor olması, avukatın bir meslektaşı aleyhine açtığı davayı veya başlattığı icra takibini bağlı bulunduğu baroya bildirmemesi, haklı bir gerekçe yokken, tahsil edilen paranın alıkonulması veya müvekkile geç teslim edilmesidir.

Hiçbir avukat, bir meslektaşının mesleki tutum ve davranışları hakkında düşüncelerini kamuoyuna açıklayamaz. Bu yoldaki şikâyetlerin mercii yalnız Barolardır. Küçük düşürücü nitelikte bir görüşün beyan edilmesi, her ne suretle olursa olsun avukatlık mesleği ile bağdaşmaz, mesleğe yaraşır bir davranış değildir.

Bilirkişiliğe kabul şartlarının kaybedilmesi veya sicile kabul tarihinde gerekli şartların bulunmadığının sonradan tespit edilmesi hâlinde, bilirkişi mutlak surette bilirkişilik sicilinden ve listeden çıkartılır. Bir daha listeye kayıt olamaz veya harici olarak görevlendirilemez. Özellikle kabul şartlarının bulunmadığının sonradan tespit edilmesi faraziyesinde, ilgilinin dürüstlük ilkesine aykırı hareket ettiği düşünülür.

Genel olarak soruşturulması veya kovuşturulması şikâyete bağlı olan suçlarda uzlaştırma yolu açıktır. Şikâyete tâbi olup olmadığına bakılmaksızın, yaralama, tehdit, konut dokunulmazlığını ihlal, hırsızlık, çocuk kaçırma, dolandırıcılık, bir sırrın ifşası gibi suçlarda uzlaştırma açıktır. Bununla birlikte bir suçun, soruşturulması veya kovuşturulması şikâyete bağlı olsa bile, cinsel dokunulmazlığa karşı işlenmesi hâlinde uzlaştırma yolu kapalıdır.

Uzlaştırmacı, denetim ve performansı bakımından Cumhuriyet başsavcısı veya Cumhuriyet başsavcısı vekili yahut Cumhuriyet savcısı tarafından yapılacak bir denetime tâbidir. Diğer taraftan etik kurallar özelinde yapılacak denetim, Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı tarafından gerçekleştirilir. Arabulucu ise, Arabuluculuk Daire Başkanlığının denetimi altındadır. Yaptırım uygulama yetkisi bazı durumlarda Arabuluculuk Daire Başkanlığına bazı hâllerde ise Arabuluculuk Kuruluna aittir.