ADALET MESLEK ETİĞİ

• Hâkim ve Cumhuriyet savcılarının tâbi oldukları etik kurallara yer veren bir metin Türk hukuku özelinde yakın tarihlere kadar mevcut değildir. Aslında başta T.C. Anayasası olmak üzere, çeşitli pozitif düzenlemelerimizin, özellikle Hâkimler ve Savcılar Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu veya Ceza Muhakemesi Kanunu, hâkimin bağımsızlığı ve tarafsızlığına ilişkin hükümleri barındırmaktadır. Kaldı ki Hâkimler ve Savcılar Kurulunun (HSK) konuya ilişkin kararları da yol gösterici nitelikte olmuştur. Ne var ki, bu düzenlemelerin, etik kuralları içeren genel geçer bir metnin eksikliğini tek başına giderebileceğini ifade etmek mümkün olamamıştır.
• Nihayetinde bu boşluk, 2000’li yılların ortasından beri, yargı etiği konusunda uluslararası bir temel metin olan, “Bangalor Yargısal Davranış İlkeleri (BYDİ)”nin HSK tarafından, meslek mensuplarına tavsiye edilmesiyle bir diğer söyleyişle gayri resmî şekilde doldurulmaya çalışılmıştır. Bangalor Yargısal Davranış İlkeleri, Birleşmiş Milletler bünyesinde oluşturulan bir grup tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda 2001 yılında Hindistan’ın Bangalor kentinde kabul edilmiş, bunu takiben 2002 yılında, çeşitli ülkeleri temsil eden hâkimlerin katıldığı ve Lahey’de düzenlenen toplantıda yapılan değişikliklerle son halini almıştır.
• Nihayetinde Türkiye özelinde de Hakimler ve Savcılar Kurulu (o zamanki adlandırılışıyla Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu), 27 Haziran 2006 tarih ve 315 sayılı Kararıyla bu metnin dikkate alınmasını Türk hâkim ve Cumhuriyet savcılarına tavsiye etmiştir. 

• Yargıtay Yargı Etiği Kurallarının aslî muhatabı yalnızca her ne kadar Yargıtay üyeleri ve tetkik hâkimleridir. olsa da bu kuralların ilk derece ve istinaf mahkemelerinde görev yapan hâkimler ve Cumhuriyet savcıları tarafından da yol gösterici olacağı açıktır.
• Yargı sürecinde veya alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında bir şekilde görev yapan, avukat, bilirkişi, noter, arabulucu ve uzlaştırıcılar bakımından ise durum farklıdır. Bunların her birine yönelik etik ilkeler, ilgili kişilerin tâbi olduğu Kanun veya Yönetmeliklerde yahut meslek örgütleri tarafından yayımlanan kurallarda belirtilmektedir.

• Hâkimlerden farklı olarak Cumhuriyet savcıları, yürütme içinde olup kamu adına hareket etmektedirler. Ancak, bu durum dahi savcıların görevlerini yerine getirirken bağımsız hareket edemeyecekleri anlamına gelmemektedir.
• Hâkim, yargısal görevlerini yerine getirirken tek başına karar vermek zorunda olduğu hususlarda diğer yargıçlardan bağımsızdır. Hâkimin, ağır ceza, istinaf veya Yargıtay gibi bir toplu mahkemede görev yaptığını varsayalım. Hâkimin inceleme sonucu ulaştığı kanaat çoğunluk görüşünden farklı ise hâkim bu çoğunluğun kararına uymak zorunda değildir. Gerekirse kendi kanaatini yazacağı bir karşı oy ile bildirebilir.
• Hâkim (ve Cumhuriyet savcısı), genelde toplumdan, özelde ise karar vermek zorunda olduğu ihtilâfın taraflarından bağımsızdır. Öyle ki Hâkim, kamuoyu tepkisini yatıştırmak, eleştirilerin önüne geçmek veya uygunsuz çıkarları gerçekleştirmek üzere hukuktan sapmaz.
• Hâkim, yasama ve yürütme erkleriyle uygunsuz ilişkilerden ve bu organların etkisinden uzakta kalmalı; aynı zamanda, makul bir kişinin gözünde, bu türden ilişki ve etkilerden uzak olduğunu göstermelidir.

• Hâkimler ve savcılar azlolunamazlar.
• Hâkimler, yaş haddi ve maluliyet hali dışında kendileri istemedikçe 65 yaşından önce emekliye sevk edilemezler
• Hâkimler, kadronun daraltılması veya kaldırılması sebeplerine dayansa bile; aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından yoksun kılınamazlar.
• Bir hâkim isteği dışında savcılık sınıfına nakledilemeyeceği gibi bunun tersi de söz konusu değildir.

• Hâkim, tarafsızlık ve siyasi yansızlığı ile çelişmemek ve böyle bir izlenim oluşturmamak kaydıyla resmi organ, komisyon ve sair kurullarda üye olarak görev alabilir.
• Hâkim, makamını ve mesleki onurunu zedelememesi ve görevine engel olmaması kaydıyla sivil toplum faaliyetlerine katılabilir.

gerçeğe ulaşmak,

adaleti sağlamak,

bireysel hakların korunmasını sağlamak

şeklinde tarif edilmektedir.

Doğru cevap "C" şıkkıdır.