ADALET MESLEK ETİĞİ

Eylem, bir ilke, norm, inanç, değere vb. bağlı, istençli (iradi) davranıştır (Özlem, 2015: 18).

Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Refleksiyonlu düşünme, bilincin kendi düşünme eylemi üzerine düşünmesidir.

Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Her ne kadar Sokrates ve Platon’un eserlerinde ahlâki meselelere rastlansa da ayrı bir felsefe dalı olarak etik ilk olarak Aristoteles’te karşımıza çıkar.

Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Ontoloji, yani varlık felsefesi, varlığı varlık olarak inceler. Var olmanın anlamı, niteliği ve amacı vb. sorularla uğraşır.

Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Aksiyolojinin diğer bir alt alanı ise etiktir. Tıpkı estetik gibi yine insan eylemlerinin niteliği üzerine gerçekleştirilen bir felsefi düşünme şekli olarak
etik, “iyi” ve “kötü” kategorileriyle iş görür.

Doğru cevap "B"seçeneğidir.

Doğalcı etik teorisinin; biri, ahlâk terimlerinin doğal terimlerle tanımlanabilirliğini, diğeri, ahlâki sonuçların bilimsel öncüllerden çıkarılabileceğini ve ahlâk sorunlarının bilimsel yöntemle çözülebileceğini, gerçek ahlâki ilerlemenin ancak bilimdeki ilerlemeyle sağlanabileceğini ileriye süren iki farklı versiyonu olduğu söylenebilir. Bu görüşlerin ilki M. Schlick’in, ikincisi J. Dewey’nin ahlâk
görüşüdür.

Doğru cevap "E" seçeneğidir.

Sezgici etik teorilerinin en önemli temsilcisi, etik alanına analitik yaklaşımı
sokan ve analitik veya meta-etik yaklaşımın da başlatıcısı kabul edilen G. E. Moore’dur.

Kural koyucu etik teorisinin kökleri Hume, Kant ve Mill’den Sokrates, Platon
ve Aristoteles’e kadar uzanır. Fakat bu terim, bugünkü anlamıyla İngiliz felsefeci R. M. Hare tarafından geliştirilmiştir. 

Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Kant’ın ‘ahlâk yasası’ ve ‘kategorik imperatif”in bir diğer formülasyonu da şöyledir:“İnsan ve genel olarak her akıl sahibi varlık, şu veya bu isteme için rastgele kullanılacak sırf bir araç olarak değil, kendisi bir amaç olarak vardır;
ve gerek kendine gerekse başka akıl sahibi varlıklara yönelen bütün eylemlerinde hep aynı zamanda amaç olarak görülmelidir.”

Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Bentham’ın önemi, isim babası sayılan faydacılığın ana ilkelerini belirlemiş ve onu sistemleştirmiş, İngiliz düşünce tarihinde ilk defa felsefi bir okul kurmuş olmasından kaynaklanır.

Ahlâk kavramı, bir düzen kavramıdır; ilke kavramı değildir. Ahlâk kavramı, içeriği doğrultusunda değişebilir; ama ahlâka duyulan talep sabit kalır. Geçerlilik taleplerinin içeriği ya da uygulanma biçimi eskiyebilir, çağdışı kalabilir ama bu, günün birinde artık hiçbir ahlâki geçerlilik talebinin kalmayacağı anlamına gelmez; zorunluluk taleplerinin yerini yine hiçbir şekilde “ebedi” olmayan, tersine pratikte sürekli sorgulanabilir, eleştirilebilir, değiştirilebilir olmaları gereken yeni, “çağdaş” olarak kabul edilen normlar alır. Ahlâk kavramı, kısmen doğal olarak oluşan, kısmen uzlaşımla belirlenmiş, kısmen de gelenekle aktarılmış karşılıklı kabullenme süreçlerinin sonucunda ortaya çıkan tüm düzen ve anlam yapılarını (kural sistemlerini) kapsar; bunlar maddi norm ve değer anlayışlarından ve tasarımlarından oluşan bir katalog şeklinde, bir yandan topluluğun gereksinimlerini nasıl karşılayacağını söyleyen kuralları düzenlerken, öte yandan bu kuralların bağlayıcı (ödev) olduğunu kabul eden topluluğun özgürlüğe yaklaşımı hakkında bilgi verir. Doğru cevap C'dir.

Bilincin kendi düşünme eylemi üzerine düşünmesi, hem ontolojik hem de epistemolojik olarak refleksiyon olarak adlandırılmaktadır.

Her ne kadar Sokrates ve Platon’un eserlerinde ahlâki meselelere rastlansa da ayrı bir felsefe dalı olarak etik ilk olarak Aristoteles’te karşımıza çıkar.

“Yalan söylemek yanlıştır.” ibaresi, ahlakın ikinci anlamı olan; bazen de tek bir
topluluğun veya grubun üyeleri için değil de herkes için bağlayıcı olan, genel anlamda iyi ve doğru kabul edilen birtakım ilke ve kurallara işaret edecek şekilde kullanım ile ilgilidir.

Erdem bir maharet, bir hüner değildir. Belirli bir konuda gösterilen hüner, erdem ile kazanılma ve uygulanma açısından benzer özelliklere sahip olabilir. Aynı zamanda erdemin de daha etkili olabilmesi için hünerle birlikte kazanılması tercih edilebilir. Fakat buna rağmen hüner, erdemin kendiliğinden sahip olduğu değere sahip değildir. Doğru cevap D' dir.

Ahlâkilik, bu anlamda bir karakter özelliğidir. Yani mutlak, değişmez birtakım ahlâki ilkelere uygun yaşamayı içselleştirme, alışkanlık hâline getirme gayretinin ürünüdür.

Etiğin tüm soru ve sorunlarının temelinde “Doğru eylem nedir?” ve “Doğru değerlendirme nasıl olur?” sorularının yer alır.

Ortaçağ din kaynaklı ahlâk felsefesi yaklaşımı, ‘en yüksek iyi’nin, ancak Tanrı’nın emirlerine uymak ve ilâhi kurtuluşa ermek aracılığıyla elde edileceğini söyleyerek, klasik yaklaşımdan farklılaşır.

İlk evre, bir otoritede bulan geleneksel anlayıştan, ahlâkı insanın kendi doğasından hareketle açıklamaya çalışan anlayışa geçiştir. Bu anlayış, ahlâk kurallarını, insanın koyduğu ve kendi kendisine uyguladığı kurallar olarak görür. Söz konusu anlayışın temelinde ise insanın özerkliğine yapılan vurgu vardır. Bu evre, Montaigne’in Denemeler’i ile başlar, İmmanuel Kant, Thomas Reid ve Jeremy Bentham’ın eserleriyle en yüksek noktasına varır.

Genellikle, çağdaş ahlâk felsefesinin, en azından Anglo-Sakson ahlâk felsefesinin, G.E. Moore’un (1873-1958) 1903 tarihli Principia Ethica isimli eseriyle başladığı kabul edilir.

Meta-etik teorileri şunlardır: doğalcılık (naturalism), sezgicilik (intuitionism), duyguculuk (emotivism) ve kuralkoyuculuk (prescriptivism)/ ahlâk mantıkçılığı.