ADALET MESLEK ETİĞİ - Deneme Sınavı - 8

Lonca teşkilatı; meslek, dini ve ahlâki bir amaç etrafında biraraya gelen bir tür kardeşlik örgütü kabul edilmektedir.

Her bir meslek türünün kendine özgü ahlâki davranış kodları olsa da bu farklı kodların belli başlı şu değerlerden oluştuğu görülmektedir: insanlar arası ilişkilerde görülen tutum, davranış ve karar süreçlerini yönlendiren ilke ve değerler, töre, gelenek, görenek ve yerleşik alışkanlıklar, insanlığın, tarihi süreçte yaşam pratiğinden
çıkardığı, insana has, evrensel boyutta kabul gören değerler, bilime, bilgiye ve teknolojiye dayalı değerler.

Pratik etiğin kurucularından ve bugün hâlâ önde gelen temsilcisi olan Avustralyalı ahlâk felsefecisi Peter Singer'dir.

Meslek ahlâkı, herhangi bir meslek mensubuna birtakım ahlâki alışkanlıklar kazandırır. Bu alışkanlıklara örnek olarak şunlar gösterilebilir:
iş ortamında saygınlık kazanma,
iş ortamındaki güvenirlik,
iş dünyasında iyi bir imaja sahip olma,
meslek hayatında karşılaşılacak problemlerin çözümünde kolaylık görme,
ahlâki değerlerle kalite yönetimi, stratejik planlama gibi alanların yönetilmesine de
yardımcı olma,
ahlâki değerlerle kurumların sosyal sorumluluklarını düzenli bir şekilde yerine  getirmesini sağlama,

ahlâki değerlerle haksız rekabetin engellenmesini
sağlama,
iş ortamında kabul görme

Bugün genellikle kabul edildiği üzere tıp etiğinin belli başlı sorunları arasında şu başlıklar yer alır:

• kürtaj

• ötanazi

• bitkisel yaşam

• genetik müdahale

• insan üzerinde deney

• insan klonlama

• dürtülerin kontrol edilmesi amacıyla beyin operasyonları gerçekleştirme

• organ nakli

• bilgilendirme yükümlülüğü

• hastanın özgür iradesini kısıtlama

Bugün etiğin ontolojik ve epistemolojik sorunlarıyla uğraşan kısmına felsefi etik ismi verilmekte, gündelik yaşamda karşılaştığımız ve tercihlerimizin, eylemlerimizin nasıl
olacağını doğrudan etkileyen pratik sorunlardan oluşan kısmı ise pratik etik terimiyle karşılanmaktadır.

İş etiğinin konusu, işletmelerin mal ve hizmet üretirken gerek örgüt gerekse kişi düzeyinde uyması gereken davranış standartlarıdır.

Dolaylı mesleki ilgiye sahip meslek etiklerine örnek olarak barış ve çevre etiği verilebilir.

Uzmanlaşma, birbirinden çok farklı mesleklerin ortaya çıkması, hatta belirli bir meslek içerisinde alt dalların oluşması, mesleklerin yeni yöntemlerle icra edilmesi anlamına gelir.

Gün geçmiyor ki yeni bir meslek türü ortaya çıkmasın. Yeni meslekler ortaya çıktıkça meslek yaşamın- da hem nicel hem de nitel değişimler oluyor; meslekler gittikçe daha teknikleşiyor ve karmaşıklaşıyor. İçinde yaşadığımız dönem, artık “uzmanlaşma” veya “uzmanlık” çağı olarak isimlendiriliyor. Her işin bir uzmanı var. Bugün bir kişinin diplomasız iş bulması neredeyse imkânsız. Hatta diploma bile yeterli olmayabiliyor. Nitekim sık sık diplomalı işsizlerden bahsediliyor.

Diğer ikisine göre daha kapsamlı olan çalışma, kısaca “insanın fiziksel çevresini değiştirmek için gerçekleştirdiği amaçlı bir çaba” şeklinde tanımlanabilir

Ücret karşılığı gerçekleştirilen çalışma, ödemeli bir pozisyon ya da istihdam iş olarak adlandırılır.

Durkheim’ın ahlâka yönelik ilgisi, kuşkusuz bir etik- çininki gibi değildir. Durkheim’da ahlâk modern toplumların birliğini ve bütünlüğünü sağlamada gördüğü işlevler açısından önemlidir.

Geleneksel ahlâki kontrol mekanizmalarının devreden çıkmasının bir sonucu olarak modern toplumlarda bir ahlâki boşluk oluşmuştur. Fakat biraz önce de belirttiğimiz gibi ahlâk dışı bir toplum mümkün değildir. Durkheim, bu boşluğu dolduracak başka bir mekanizma arar. Bu mekanizmayı ise meslek örgütlerinde bulur.

“normatif etik - meta-etik ayırımı”na dayanan modern etik yaklaşımının en önemli sonucu, klasik normatif etik teorilerinin XX. yüzyılın ilk yarısında gölgede kalmasıdır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Yönetim kurulu başkanı kime karşı sorumludur? Bu soruya verilen ilk cevap, hissedarlardır. Hissedarlar anonim şirkete para yatırmış ve yatırdıkları bu para karşılığında kâr etmeyi bekleyen kişilerdir. Bu durumda yönetim kurulu başkanının ödevi şirketin mümkün olan en fazla kârı elde etmesini sağlamaktır.

Bilim etikçilerinin kabul ettiği diğer sorumluluk olan dış sorumluluk ise bilim insanının toplumuna karşı sahip olduğu yükümlülüklerden oluşur. Bilim insanı, üzerinde çalıştığı projenin muhtemel riskleri hakkında bilgi vermeli, kötüye kullanımının önüne geçmeli, zararlı sonuçlar doğuracak araştırmalardan vazgeçmelidir.

Kapitalizmin gelişmesiyle birlikte mesleklerde de bir farklılaşma ve çeşitlenme olmuş, çok farklı meslek türleri ortaya çıkmıştır.

Çalışma insanın fiziksel çevresini değiştirmek için gerçekleştirdiği amaçlı bir çaba şeklinde tanımlanabilir.