ADALET MESLEK ETİĞİ - Deneme Sınavı - 3

Stoacıların görüşleri Cicero aracılığıyla Roma’ya taşınmış ve doğal hukuk tartışması uzun yıllar hem hukukçuları hem de yöneticileri meşgul etmiştir. Öyle ki Stoacılar, imparatorun her şeyi yapmaya hakkının olmadığını, yapılan yasaların doğal hukuka aykırı olamayacağını ve dolayısıyla imparatorun yetkilerinin sınırının doğal hukuk olduğunu savunmuştur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Özellikle iktidarların keyfi tutumlarını sınırlandırmanın yollarını arayan düşünürler “direnme hakkı” öğretisini geliştirirken yöneticinin hukukla bağlı olduğu fikrini geliştirmişlerdir ki bu düşünce daha sonra ortaya çıkacak olan hukuk devleti ilkesinin kaynağıdır.Buna göre bir yönetici, yaptığı yasayla bağlı olduğu gibi yaptığı yasa adalete aykırıysa üstün yasaya doğal hukuka uygun davranmak zorundadır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Magna Carta esasında soylulara ayrıcalık tanıyan bir berattır ancak keyfi tutuklamanın önlenmesi, seyahat özgürlüğü gibi hakları içermektedir. Tarihsel önemi belgesel öneminden büyüktür. Manga Carta ve benzeri diğer beratlar, belli sınıflara ayrıcalık tanısa da merkezi iktidarın sınırlandırılması yönünde tarihsel duraklardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Birinci kuşak haklar;Yaşam hakkı ve kişi dokunulmazlığı, kişi özgürlüğü ve güvenliği, düşünce ve düşünceyi açıklama özgürlüğü, inanç ve ibadet özgürlüğü Konut dokunulmazlığı, mülkiyet hakkı, eşitlik hakkı, seçme ve seçilme hakkı, kamu hizmetlerine girme hakkı,tarafsız bir yargıç önünde yargılanma hakkı, başka bir deyimle adil yargılanma hakkı…… olarak sıralanabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

BM’nin 10 Aralık 1948’de kabul ettiği BM İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, insan haklarının uluslararası düzeyde korunmasına yönelik adımların ilki ve en önemlisidir.

Kant’a göre her insan saygıyı hak eder.

Evrensellik, insanların haklarını kullanıyor olmalarını değil haklara sahip olmalarını ifade eder.

1789 Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi kişi hakları doktrinin Avrupa Kıtasında resmen kabul ve ilan edilmesinin belgesidir.

1789 Fransız İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirisi kişi hakları doktrinin Avrupa Kıtasında resmen kabul ve ilan edilmesinin belgesidir.

Birinci kuşak haklar;
• Yaşam hakkı ve kişi dokunulmazlığı
• Kişi özgürlüğü ve güvenliği
• Düşünce ve düşünceyi açıklama özgürlüğü
• İnanç ve ibadet özgürlüğü
• Konut dokunulmazlığı
• Mülkiyet hakkı
• Eşitlik hakkı
• Seçme ve seçilme hakkı
• Kamu hizmetlerine girme hakkı
• Tarafsız bir yargıç önünde yargılanma hakkı, başka bir deyimle adil yargılanma hakkı…… olarak sıralanabilir.

Gelişme hakkı üçüncü kuşak insan haklarının arasında yer alır. Diğer seçenekler ise ikinci kuşak insan haklarıdır.

Birinci kuşak hakların güvence altına alınmasında burjuvazi itici güç idi.

17. ve 18. yüzyıl düşünürlerince dile getirilen ve klasik haklar olarak da adlandırılan birinci kuşak haklar, Amerikan ve Fransız Devrimleriyle uygulamaya geçirilmiştir.

Sosyal ve ekonomik haklar da denilen ikinci kuşak haklar; ağır hayat şartları, yoksulluk ve insani olmayan çalışma koşulları nedeniyle insanların çoğunluğunun birinci kuşak haklardan yararlanamamaları sonucu talep edilmeye başlanmıştır.

Bir insan hakkının “hak” sayılabilmesi için anayasada, kanunlarda yer alması; o kanunun ya da anayasanın yürürlükte olması aranmamasıdır. İnsan hakları, yürürlükteki hukuktan bağımsızdır, yani düzenlenmese de olur. İnsan hakları yürürlükteki hukukun üstündedir, yani bir yasanın insan haklarına uygun olması gerekir. Öte yandan anayasalar ve yasalarla güvence altına alınmamış, hatta hukuk kuralları tarafından yasaklanmış davranış, talep bazı tutum ve davranışlar bile insan haklarının kapsamı içinde olabilmektedir. Örneğin, siyasi partilerin kurulmasına izin vermeyen bir devletin yurttaşları, örgütlenme özgürlüklerini insan hakkı olarak talep edebilirler.

İnsan hakları tarihi açısından ortaçağı önemli kılan hususlardan birisi, daha sonra yapılacak olan insan hakları sözleşmelerine esas olan özgürlüklerin kazanılması, en azından talep edilmesi olmuştur. Bunlar içinde en bilineni Magna Carta‘dır. Magna Carta esasında soylulara ayrıcalık tanıyan bir berattır ancak keyfi tutuklamanın
önlenmesi, seyahat özgürlüğü gibi hakları içermektedir. Tarihsel önemi belgesel öneminden büyüktür. Manga
Carta ve benzeri diğer beratlar, belli sınıflara ayrıcalık tanısa da merkezi iktidarın sınırlandırılması yönünde tarihsel duraklardır. Doğru cevap C'dir.

Birinci kuşak haklar;
• Yaşam hakkı ve kişi dokunulmazlığı
• Kişi özgürlüğü ve güvenliği
• Düşünce ve düşünceyi açıklama özgürlüğü
• İnanç ve ibadet özgürlüğü
• Konut dokunulmazlığı
• Mülkiyet hakkı
• Eşitlik hakkı
• Seçme ve seçilme hakkı
• Kamu hizmetlerine girme hakkı
• Tarafsız bir yargıç önünde yargılanma hakkı, başka bir deyimle adil yargılanma hakkı olarak sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Bu haklar,
• Çevre hakkı
• İnsanlığın ortak malvarlığına saygı hakkı
• Gelişme hakkı
• Barış hakkı… olarak sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Bu haklar,
• Çalışma hakkı
• Sendika kurma hakkı
• Grev ve toplu sözleşme yapma hakkı
• Dinlenme hakkı
• Sosyal güvenlik hakkı
• Parasız eğitim hakkı
• Sağlık hakkı
• Konut hakkı
• Beslenme hakkı
• Korunmaya muhtaç kişilerin korunması
hakkı………. olarak sıralanabilir.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin getirdiği koruma sistemi de ikincil niteliktedir. Asıl olan insan haklarının iç hukuk hükümleri ile korunmasıdır. Sözleşmenin getirdiği güvenceden yararlanabilmek için kural olarak iç hukuk yollarına başvurulmuş olması ve sonuç alınmamış olması gerekmektedir. Daha da önemlisi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile ilk kez bireylere doğrudan haklar sağlanmış ve bireye doğrudan haklarının çiğnenmesi halinde ilgili devlet aleyhine başvuru hakkı tanınmıştır. Sözleşmenin sağladığı haklardan yararlanabilmek için hakkı ihlal eden devletin vatandaşı olmak zorunlu değildir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, düzenlediği haklar yönünden, imzacı devletin uyacağı ilkeleri belirlemekle yetinmemiş, yargısal denetim mekanizmaları getirmiştir. Sözleşmenin bir diğer özelliği sözleşmeyi imzalayan devletlerin iç hukukunu etkilemesidir. İmzacı devletler iç hukuklarını Sözleşme ile uyumlu hale getirmek zorundadırlar. Doğru cevap D'dir.