ADALET MESLEK ETİĞİ - Deneme Sınavı - 17

Bir insan hakkının “hak” sayılabilmesi için anayasada, kanunlarda yer alması; o kanunun ya da anayasanın yürürlükte olması aranmamasıdır. İnsan hakları, yürürlükteki hukuktan bağımsızdır, yani düzenlenmese de olur. İnsan hakları yürürlükteki hukukun üstündedir, yani bir yasanın insan haklarına uygun olması gerekir.

Birinci kuşak haklar;

Sosyal ve ekonomik haklar da denilen ikinci kuşak haklar; ağır hayat şartları, yoksulluk ve insani olmayan çalışma koşulları nedeniyle insanların çoğunluğunun birinci kuşak haklardan yararlanamamaları sonucu talep edilmeye başlanmıştır.

Bu haklar,

hakkı………. olarak sıralanabilir

Alman hukuk teorisyeni Georg Jellinek ikinci kuşak hakları “pozitif statü hakları” olarak adlandırmaktadır. Bu haklar,

İnsan onuru, bir yandan insanı diğer canlılardan ayıran ve biricik kılan özniteliği diğer yandan kişinin insani biricikliğini temellendiren değerler bütünüdür. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.

17. ve 18. yüzyıl düşünürlerince dile getirilen ve klasik haklar olarak da adlandırılan haklar birinci kuşak haklardır. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.

Çevre hakkı, üçüncü kuşak haklar ile beraber ortaya çıkmış haklardandır. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Sosyal ve ekonomik haklar da denilen haklar ikinci kuşak haklardır. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Konut hakkı, ikinci kuşak haklar arasında yer almaktadır. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Sendika kurma hakkı ilk kez hangi ikinci kuşak haklar kapsamında ortaya çıkmıştır. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.

insan haklarının uluslararası koruması ikincil niteliktedir, ulusal korumayı tamamlar. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

BM’nin 10 Aralık 1948’de kabul ettiği BM İnsan Hakları Evrensel Bildirisi, insan haklarının uluslararası düzeyde korunmasına yönelik adımların ilki ve en önemlisidir. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Sözleşmenin getirdiği güvenceden yararlanabilmek için kural olarak iç hukuk yollarına başvurulmuş olması ve sonuç alınmamış olması gerekmektedir. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.

Dayanışma hakları olarak da bilinen haklar üçüncü kuşak haklardır. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

Tarih boyunca çoğunlukla olumsuz bir çağrışımı olan, genelde köleler gibi toplumun alt sınıflarına özgü bir etkinlik kabul edilen çalışma, özellikle Sanayi Devrimi sonrasında tam tersine olumlu bir anlamda kullanılır olmuştur. Bu yeni anlamıyla çalışma, bireylerin olağan yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli mal ve eşyayı satın alma aracı olmanın yanısıra, kişisel bir değer olarak da görülür.

Ücret karşılığı gerçekleştirilen çalışma, ödemeli bir pozisyon ya da istihdam iş olarak adlandırılır.

Sosyolojik anlamda iş, “belirli bir ortamda bulunan teknik ve sosyal eylemler topluluğudur” . Burada işin, doğal ve toplumsal çevreyi dönüştürme özelliği vurgulanmaktadır. Fakat bu durumda iş ile iş olmayan arasındaki fark silikleşir. Zira doğal ve toplumsal çevreyi dönüştürme gücünü haiz, fakat bizim burada kabul ettiğimiz anlamda iş sayılamayacak bir çok insani etkinlik vardır.

İş ile mesleği birbirinden ayırmada başvurulan en yaygın ölçüt, mesleğin, işe göre çok daha sistematik bir bilgi ve toplumsallık gerektirmesidir. Bu anlamda meslek, aşağı yukarı aynı niteliklere sahip birden çok işe verilen ortak isimdir. Sosyal ve ekonomik koşulların meslek mensupları üzerindeki etkisi, iş sahiplerine
göre daha fazladır.

Toplumsal yapının değişimine paralel şekilde meslek kavramı da değişir. Bu değişimde o toplumdaki işbölümünün niteliği belirleyicidir. Modern toplumlar için bu değişim, meslekler açısından çok büyük oranda bir çeşitlenme ve buna bağlı gerçekleşen uzmanlaşma (profesyonelleşme) yönünde olmuştur. Meslekler hem sayıca artmış hem de nitelikçe farklılaşmıştır. Bu nicel ve nitel değişimin temelinde sanayileşme ve teknolojik ilerleme yer alır.

Uzmanlaşma, birbirinden çok farklı mesleklerin ortaya çıkması, hatta belirli bir meslek içerisinde alt dalların oluşması, mesleklerin yeni yöntemlerle icra edilmesi anlamına gelir. Bu da formel bir meslek eğitimine ihtiyaç doğurur. Diğer bir ifadeyle meslekler artık önemli ölçüde diplomalıdır. Diplomalılık, uzmanlaşmanın temelini oluşturan nesnel ve evrensel standartların göstergesidir.