ACİL DURUM VE AFETLERDE ULAŞTIRMA YÖNETİMİ VE UYGULAMALARI

Çeşitli bilişim sistemleriyle sahadan ve ilgili paydaşlardan toplanan veriler Akıllı Ulaşım Sistemi tarafından aşağıda verilen ana hedeflere ulaşılması için kullanılmaktadır.

1. Yolların, sürücülerin ve yayaların güvenlik ve emniyetinin arttırılması ve trafik kazalarının azaltılması,
2. Trafiğin izlenmesi, yönlendirilmesi ve gerçek zamanlı yönetiminin sağlanması,
3. Ulaşım sisteminin performansının iyileştirilmesi ve trafik sıkışıklığının azaltılması,
4. Ulaşım sürelerinin optimizasyonu ve ulaşım maliyetlerinin azaltılarak ekonomiye katkıda bulunulması,
5. Hizmet kalitesinin ve verimliliğin arttırılması,
6. Kişisel mobilite ve rahatlığın arttırılması ile
7. Çevreye verilen zararın asgariye indirilmesi ve enerji tasarrufunun sağlanması

Doğru cevap A şıkkıdır. Yolcu bilgilendirme sistemi, Demir yolu işletim ve denetim sistemi, Otomatik Tren Durdurma Sistemi,  Demir yollarının; Küresel Denizcilik Tehlike ve Güvenlik Sistemi, Gemi Trafik Hizmetleri, Otomatik Tanımlama Sistemi, Uzun Mesafe Gemi Tanıma ve İzleme Deniz yollarının; Yolcu Hizmetleri, Havaalanı Seyrüsefer Sistemleri, Kalkış Kontrol Sistemi, Uçuş Bilgileri Görüntüleme Sistemi, Havalanı Bilgi Sistemi Hava yollarının bilişim alt yapısıdır.

Doğru cevap E şıkkıdır. Ulaştırma BT tedarikçileri Akıllı Ulaşım Sisteminin farklı ortak unsurları içerisinde yer almaktadır.

Doğru cevap B şıkkıdır. Siber güvenliğin sağlanmasında beş anahtar fonksiyon belirlenmiştir. Bu fonksiyonlar aşağıdaki faaliyetleri içermektedir:
1. Tanımlama: Sistemlere, varlıklara, veriye ve kabiliyetlere yönelik riskleri en aza indirmek için organizasyonel anlayışı kullanma.
2. Koruma: Kritik servislere ve altyapıya yönelik potansiyel olayların etkisini sınırlandırmak için gerekli önlemleri tasarlama.
3. Tespit etme: Bir siber güvenlik olayını tespit etmek için gerekli faaliyetleri hayata geçirme.
4. Müdahale: Bir güvenlik olayının öğrenilmesini takiben gerekli aksiyonu almak.
5. Kurtarma: Dayanıklılık için planlama ve ele geçirilmiş kabiliyet ve servislerin vakitlice telafi edilmesi.

Doğru cevap A şıkkıdır. Bilişim sistemine yetkisiz giriştir. Diğer şıklarda yer alan suçlar dolaylı siber suçtur.

Doğru cevap C şıkkıdır. Siber savunma bileşenidir. diğer şıklarda yer alan ifadeler siber saldırı bileşenidir.

Doğru cevap D şıkkıdır. Baskı/manipülasyon ve teknolojik tehlike insan kaynaklı ve kasıtsızdır. A şıkkı doğal unsurdur. Diğerleri ise insan kaynaklı ama kasıtlıdır.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Siber olay yönetim evreleri ve ilkeleri şu şekildedir.

PLAN VE HAZIRLIK: SOME oluştur, Güvenlik bilincini yönet, Koruma önlemleri al, Planı test et
TESPİT VE RAPOR: Güvenlik sistemlerini ve yayınları izle, Siber olayı tespit et
DEĞERLENDİR VE KARAR VER: Yaşanan gerçekten bir siber olay mı? Acil durumları sınıflandır ve önceliklendir.
MÜDAHALE ET: Olayın içeriği, yok ettikleri, kurtarılabilenler, Olayın adli analizi
KURTARMA: Dersler çıkar, Delil saklama, Sürekli iyileştirme

Doğru cevap B şıkkıdır. Siber olay yönetim politikasının oluşturulması plan ve hazırlık aşamasında yer alan bir faaliyettir. A şıkkı kurtarma aşaması, C ve D şıkkı tespit ve rapor, E şıkkı ise değerlendirme ve karar ver aşamasında yer alan faaliyetlerdir.

Doğru cevap D şıkkıdır. Siber saldırıya uğrayan bilişim sistemlerinin kritik altyapılarda bulunması halinde siber olayların sonuçları da ciddileşmektedir. Ancak bu kritik altyapılar bünyesindeki bilişim sistemlerine yapılan her siber saldırının afet ya da acil durum oluşturduğu anlamına gelmemektedir.

Yolcu ve sürücü bilgi sistemi; anlık trafik durumunun bildirilmesinden toplu taşıma bilgilendirmesine, güzergâh belirlenmesinden seyahat planlamasına, bilet satışından koltuk seçimine kadar ulaşım döngüsünün her noktasında yolcuların bilgilendirildiği ve işlem yapmalarına imkân sağlandığı bilişim sistemleridir.

Regülasyonların karmaşıklığında azalış değil, artış görülmesi riskler arasındadır.

Tanımlama; sistemlere, varlıklara, veriye ve kabiliyetlere yönelik riskleri en aza indirmek için organizasyonel anlayışı kullanmadır.

Bilişim sistemine erişimin engellenmesi, bilişim sistemlerine yönelik suçlar arasındadır.

Özel hayatın gizliliğinin ihlali
Irkçılık ve yabancı düşmanlığı
İntihara yönlendirme

Sosyal suçlardır.

Bilişim Sistemlerine Yönelik Suçlar; 

Bilişim sistemine yetkisiz giriş

Bilişim sistemini bozma

Bilişim sistemine erişimin engellenmesinden oluşur.

SPAM, siber saldırı türleri arasındadır.

Solucan siber saldırı zararlı yazılımları arasında yer alır.

Kurumun güvenlik mimarisinin gözden geçirilmesi ve iyileştirme yapılması, siber olay sonrasında gerçekleştirilen işlemlerdendir.

Gizlilik, bütünlük ve kullanılabilirlik açısından etkinin ne olduğunun tespit edilmesi, siber olay sırasında gerçekleştirilen işlemlerdendir.