ACİL DURUM VE AFETLERDE ULAŞTIRMA YÖNETİMİ VE UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 5

Doğru cevap A şıkkıdır. Senaryolar fütüristler, planlayıcılar, uzmanlar ve senaryo yazarlarınca oluşturulan ekipler ile yazılır ve fütüristler, “gelecek senaryoları üzerine düşünen ve geleceğe dair öngörülerde bulunan kişiler” olarak ifade edilebilir.

Doğru cevap D şıkkıdır. Üçüncü unsur yanlıştır. Katılımcılara farklı biçimlerde dönütler verilmesine dikkat edilmelidir.

Doğru cevap E şıkkıdır.  Karşılaştırma gerektiren durumlar için uygun örneklere yer verilmesi senaryo yazımında dikkat edilmesi gereken hususlar arasında yer almaktadır.

Doğru cevap B şıkkıdır.  Tatbikat esnasında kullanılacak olan değerlendirme ölçütlerinin açık bir şekilde belirtilmesi gerekir.

Doğru cevap C şıkkı. Bir planın uygulanabilirliğini ölçmek amacıyla tatbikat planlarken takip edilmesi gereken sıra Yönlendirme Semineri-Alıştırma-Masa başı Egzersizi-İşlevsel Tatbikat-Gerçek Boyutta Tatbikat şeklindedir.

Doğru cevap B şıkkıdır. Tartışma Temelli Tatbikatlar
• Seminerler
• Atölye çalışmaları
• Masa başı çalışmaları
• Oyunlar

Diğer şıklarda yer alanlar farklı sınıflarda değerlendirilir.

Doğru cevap A şıkkıdır. Soru metninde yer alan ifadelerin hepsini yalnızca fiili yani gerçek zamanlı tatbikatlar karşılamaktadır.

Doğru cevap C safhasıdır. Planlama Safhasına Tatbikat talimatının alınmasından sonra başlanır. Planlama faaliyetleri çerçevesinde, ilk planlama, ana planlama, olaylar koordinasyon ve son planlama toplantıları yapılır. Tatbikat talimatının yayımlanmasını müteakip Tatbikat Koordinatörlüğünce ilk planlama toplantısı düzenlenir. İlk planlama toplantısı yazısında;
• Toplantının amacı,
• Toplantının yeri ve tarihi,
• Toplantıya katılacaklar,
• Toplantıda ele alınacak konular,
• Diğer hususlar yer alır.

Doğru cevap E şıkkıdır. Tatbikat planlama safhasında tatbikat koordinatörlüğünce, planlama faaliyetleri çerçevesinde düzenlenen seri toplantıları müteakip, tatbikat senaryosu ana hatları ile şekillenmeye başlamış ve tatbikatın amacı, kapsamı (konsepti) ve hedefleri, tatbikata kimlerin katılacağı, planlama gurubunda kimlerin yer alacağı ve katılımcılardan istekler görüşülerek karara bağlanmıştır.

Doğru cevap D şıkkıdır. AFAD zaten Afet ve Acil Durum kısaltmasıdır.  AFAD afet ve acil durumlarla ilgili en üst düzey kurum olduğun dan bu madde kapsamında düzenleyici ve geliştirici faaliyetler yapması beklenmektedir. TÜFAM; Türkiye Farmakovijilans Merkezi, RTÜK; Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, STK; Sivil Toplum Kuruluşu, KHK; Kanun Hükmünde Kararname' nin kısaltmasıdır.

Olması muhtemel acil durumlar gerçekleşmeden önce, olay sırasında uygulanacak hareket tarzının davranışlarımıza yansıtılmasını sağlamaya yönelik pratik kazanmak amacıyla yapılan faaliyete tatbikat denir.

Bilimsel bir ifade ile tanımlamak gerekirse, senaryo belirli bir sürecin sabit bir girdi gurubu içi oluşan saçaklı (fuzzy) sonuçları (farklı değerde olasılıkla birden fazla durum kümesi) içindeki her bir olası durumu ifade eden terime verilen addır.

Tatbikatların amacı, kurumların var olan acil durum ve afet planlarını ve prosedürlerini test etmek, sorumlu personellerin karar verme kapasitesini değerlendirmek ve artırmak, afet planlarında yer alan kurum ve kuruluşlar arasındaki koordinasyonu geliştirmek ve personelin hizmet içi eğitiminin gerçekleştirilmesini sağlamaktır.

Bir tatbikatı planlamak için öncelikli olarak bazı temel şartların sağlanması gereklidir. Bunlar:

Daha önceden hazırlanmış bir acil durum veya afet planı,
Tatbikat esnasında kullanılacak olan değerlendirme ölçütlerini açık bir şekilde belirtilmesi,
Tehlikeleri, kırılganlıkları ve kapasiteyi düşünerek hazırlanmış gerçeğe en yakın risk senaryosu (bölgede daha önceden meydana gelen kaza ve afetlerden faydalanılabilir).
Katılımcılar için minimal risk ile acil durumu canlandırmak için uygun bir fiziksel çevresel şartların olduğu bir yerin hazırlanması,
Kurumsal altyapı, finansal kaynaklar ve yeterli lojistik destek gerekir.

Genelde tatbikatlardan elde edilmesi gereken faydalar şunlardır:

Masa Başı Tatbikatı (MBT) (Simülasyonlar): Katılımcı grupların gerçekleşmesi muhtemel acil durum ve afet olayları üzerine temellendirilmiş, mevcut kaynaklara göre masa başında karar vererek yanıt vermelerini sağlayan tatbikat türüdür.

Simülasyon, bilginin yönetimi ve rolünü gerçekleştirme üzerine kurulu bir egzersizdir. Bireysel ve toplu karar alma mekanizmaları üzerine odaklanır. Teorik bir egzersizdir ve tek veya birkaç birbiriyle bağlantı kapalı alanda gerçekleştirildiğinden, masa başı veya masa egzersizi olarak bilinir. Katılımcılar tarafından oynanan roller ve bilginin akışı aktiviteleri tanımlayan öykü ve senaryolar üzerine kurulur. Masa başı tatbikatında senaryolar basitten çok karmaşığa uzanan bir aralıkta hazırlanabilir. Her katılımcı normal zamanda yaptığı işi veya buna yakın bir başka görevi üzerine temellendirilen rollere atanır. Olayların gelişimi öyküde tanımlanan simülasyon zamanında yer alır. Bu simülasyon egzersizi eden koordinasyon takımı tarafından koordine edilir. Senaryonun her olay dizisi zamanın kısa periyodlarında yer aldığından zaman atlaması kullanılmaktadır. Farklı durumları, problemleri ve kaynakları içeren senaryo planlaması egzersizi geliştiren bir yolda sırayla oynanır.

Tatbikat gerçek zamanda yapılır. Tatbikat, ilk olarak gerçek uygulamalara dayanan pratik bir egzersizdir. Acil durum yönetimini deneyimleyen katılımcılar tarafından uygulanır. Tatbikat devam ederken çevrede gerçek bir acil durumda olabilecek risklere benzer olarak varsayımlar oluşturulur. Tatbikat için zaman aktivasyon alarmının verilmesi veya bir operasyonun başlaması için emir verilmesi ile başlayarak ölçülür. Senaryodaki bir sonraki uygun harekete veya mesaja geçmek için zaman “atlamaları” kullanılmaz.

Koordinasyon toplantısını müteakip, tatbikata katılması planlanan kurum ve kuruluşlara “Tatbikat Talimatı” yayımlanır. Bu talimatta: