ACİL DURUM VE AFETLERDE ULAŞTIRMA YÖNETİMİ VE UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 4

Yolcu ve sürücü bilgi sistemi; anlık trafik durumunun bildirilmesinden toplu taşıma bilgilendirmesine, güzergâh belirlenmesinden seyahat planlamasına, bilet satışından koltuk seçimine kadar ulaşım döngüsünün her noktasında yolcuların bilgilendirildiği ve işlem yapmalarına imkân sağlandığı bilişim sistemleridir.

Regülasyonların karmaşıklığında azalış değil, artış görülmesi riskler arasındadır.

Tanımlama; sistemlere, varlıklara, veriye ve kabiliyetlere yönelik riskleri en aza indirmek için organizasyonel anlayışı kullanmadır.

Bilişim sistemine erişimin engellenmesi, bilişim sistemlerine yönelik suçlar arasındadır.

Özel hayatın gizliliğinin ihlali
Irkçılık ve yabancı düşmanlığı
İntihara yönlendirme

Sosyal suçlardır.

Bilişim Sistemlerine Yönelik Suçlar; 

Bilişim sistemine yetkisiz giriş

Bilişim sistemini bozma

Bilişim sistemine erişimin engellenmesinden oluşur.

SPAM, siber saldırı türleri arasındadır.

Solucan siber saldırı zararlı yazılımları arasında yer alır.

Kurumun güvenlik mimarisinin gözden geçirilmesi ve iyileştirme yapılması, siber olay sonrasında gerçekleştirilen işlemlerdendir.

Gizlilik, bütünlük ve kullanılabilirlik açısından etkinin ne olduğunun tespit edilmesi, siber olay sırasında gerçekleştirilen işlemlerdendir.

Genel olarak kaza araştırması, meydana gelen kazanın ne olduğuyla değil, nasıl, neden olduğuna dair karar vermek için birtakım olguların ortaya çıkarılması için yapılan her türlü sistemli çalışmayı
içeren incelemedir.

2. Kazanın tanımı (Ne oldu?)
a. Olayların sırası
b. Zararın boyutu
c. Kaza tipi
d. Enerji ve tehlikeli madde kaynağı

İkinci maddede yer alan Kazanın yeri ve zamanı kaza raporunun temel bilgilerinde yer almaktadır.

İncelemesi yapılan kaza veya olaylara ilişkin raporlar, Başkanlık bünyesinde oluşturulacak Değerlendirme Heyeti tarafından karara bağlanır. Merkez Başkanı aynı zamanda Değerlendirme Heyetinin de başkanıdır.

Ciddi kaza tanımı ulaşım türlerine göre farklılık göstermektedir. Bir demir yolu kazasında, kazanın ölümle sonuçlanması veya en az beş kişinin ağır yaralanması veya en az altı milyon TL maddi hasara neden olan kazalar ciddi kaza olarak değerlendirilirken deniz yolunda ise can kaybı, geminin tam ziyaı ve ciddi çevre kirliliği olaylarından birini içermesi hâlinde ciddi kaza olarak değerlendirilmektedir.

“Büyük kaza” terimi; uçuş harekâtı esnasında bir veya daha fazla hava - aracının ağır hasara uğraması ile sonuçlanan kazalar.

Uçuş safhalarına göre kaza oranları incelendiğinde en yüksek kaza oranı uçakların inişe yaklaşma anlarında (%32) olmaktadır. İkinci en yüksek kaza oranı iniş sırasındadır (%15). İlk tırmanış ve düz uçuş sırasında uçak kazası oranı aynıdır ve üçüncü en yüksek kaza oranına (%12) sahiptir. Beklendiği gibi uçakların park ve taksi durumlarında kaza oranı (%1) çok düşüktür. İlk alçalma (%5), kalkış (%7) ve uçuş seviyesine tırmanış (%9) safhalarında daha düşük oranlarda kazalar gerçekleşmiştir.

Çok ciddi kaza; geminin tamamen kaybı, ölümveya şiddetli kirlilikle sonuçlanmış kazayı ifade
eder. Ciddi kaza ise, çok ciddi kaza niteliğinde olmayan kazalardır. Bu kazalarda;
• Ana makinenin durması,
• Yaşam mahallinde büyük hasar ve benzeri,
• Miktarına ve niteliğine bakılmaksızın kirlilik,
• Yedi günden fazla iş ve güçten mahrumiyet
sonucunu doğuran yaralanmalar,
• Römorkör veya kıyı yardımı gerektiren bir
arıza gibi durumlarla sonuçlanan kazalar
deniz kazası olarak ifade edilmektedir (Resmi Gazete, 2014).

Tavsiyeler: Demir Yolu Düzenleme Genel Müdürlüğüne, TCDD Genel Müdürlüğüne, TCDD
Taşımacılık A.Ş. Genel Müdürlüğüne, İçişleri Bakanlığına ve Milli Eğitim Bakanlığına ilgili kazalar sonucunda tavsiyelerde bulunulabilinir.

Bir kaza araştırmasında kanıtlar:
• Bilgilerden,
• Gözlemlerden,
• Tanıklardan,
• Raporlardan elde edilir

Demir yolu olay türleri beş grupta toplanabilir. Bunlar (Resmi Gazete, 2013);
1) Ray kırılmaları (kaynak kırılmaları dâhil),
2) Dingil ve tekerlek kırılmaları,
3) Dur bildirisi veren işaretin/sinyalin geçilmesi,
4) Sinyalizasyon arızaları: Demiryolu araçlarına sinyal
bildirilerinin verilememesi veya sinyal hataları,
5) Diğer olaylar: Yukarıda sayılanların dışında kalan, trenin bir arızadan dolayı yolda kalması, dizi ayrılmaları
(kanca kopması), pantograf kırılması, seyir teli kopması ve arızaları, ray genleşmesi sonucu yolda oluşan geometrik bozukluk, sel ve heyelan gibi yol kapanması ile tren trafiğini etkileyen olaylar.