ACİL DURUM VE AFET YÖNETİMİ PLANLARI

Haberleşme Hizmet Grubunun destek çözüm ortakları şunlardır: Genelkurmay Başkanlığı, İçişleri Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, TRT, Türksat, Kızılay, STK’lar, Özel Sektör.

AFAd müdahale durumlarında koordinatör görevini görmektedir.

Hasar Tespit Hizmet Grubu AFAD Afet ve Acil Durum Merkezinin ön iyileştirme grupları arasında yer almaktadır.

Teknik Destek ve İkmal Hizmet Grubu Lojistik ve Bakım servisi bünyesinde görev alır.

TAMP, merkez teşkilat için görev paylaşımını belirlerken İl Afet Müdahale Planları ise
il düzeyinde kurumlar arası görev paylaşımını belirlemektedir.

Ana çözüm ortaklarının görevleri TAMP’ta şu şekilde belirlenmiştir;
• Hizmet grubu hazırlık ve planlama çalışmalarını yönetmek
• Hizmet grubu organizasyonunu kurmak, yapılacak hizmetin bütününü analiz etmek
• Hizmet grubu kapasite geliştirme çalışmalarını yapmak
• İhtiyaç halinde destek çözüm ortaklarını göreve çağırmak ve bilgilendirmek
• Özel sektör ile çalışarak gerekli kaynakları sağlamak
• Afetlere hazırlık protokollerini yapmak
• Finansal yönetim çalışmaları yapmak
• Afet anında bakanlık ya da kurum merkezinde koordinasyonu sağlayacak koordinasyon ekiplerini
belirlemek
• Afet anında kendi hizmet grubunda yer alan tüm bakanlık, kurum ve kuruluşlardan afet bölgesine
gidecek saha destek ekiplerini ve afet bölgesindeki çalışma esaslarını belirlemek

Afet ve acil durum müdahale Planlamasının Hedefleri:
• Açıkta kalan görevleri belirlemek
• Yetkileri tanımlamak
• Kurumlar arası işbirliğini arttırmak
• Mevcut kaynakları tespit etmek
• İhtiyaç analizi yapmak
• Kapasiteyi geliştirmek
• İş adımlarını netleştirmek
• Kurumsal/bireysel refleks yaratmak

Afet müdahale planlama sürecini destekleyen unsurlar:
• Sahiplenme
• Katılımcılık
• Planlama kültürü
• Bireysel ve toplumsal farkındalık
• Sistemden haberdar ve talepkâr olan
yöneticiler
• Planlardan uygulamaya geçebilme

Müdahale sistemi roller, birimler ve hizmet
grupları arasındaki ilişkiler üzerinden tanımlanmaktadır.
Bu yüzden öncelikle bu tanımları kavramak
gerekmektedir.
Sistemdeki Roller:
• Koordinatör: AFAD
• Ana Çözüm Ortakları (AÇO): AFAD, 8 Bakanlık
ve Kızılay
• Destek Çözüm Ortakları (DÇO): 100’den
fazla kurum, kuruluş, özel sektör ve sivil toplum
kuruluşu
AFAD, sistemde hem koordinatör, hem de 10
hizmet grubunun ana çözüm ortağı olarak iki farklı
rol almaktadır.

Dış İşleri Bakanlığı AFAD’ın ana çözüm ortakları arasında yer almaz.

Koordinasyon: Belli bir amaca ulaşmak için türlü işler arasında bağlantı, ilişki, düzen ve uyum sağlamadır. 

Müdahale: Afetin oluşundan hemen sonra başlayıp afetin yol açtığı kayıp ve zararların büyüklüğüne  bağlı olarak 1-2 aylık süre içinde gerçekleştirilen tüm faaliyetlere verilen genel addır. 

İyileştirme: Afetlerden etkilenmiş olan toplulukların ihtiyaçlarının en akılcı yol ve yöntemlerle karşılanması, hayatın bir an önce normale döndürülmesi, muhtemel afetlerle baş edebilme imkânlarının geliştirilmesi ve en az zarar görmelerini sağlayacak daha güvenli bir yaşam çevresi oluşturulması için yapılması gereken yasal, kurumsal, fiziksel, sosyal ve ekonomik faaliyetlerin tümünü kapsayan uzun süreç. Afet yönetiminde, afete müdahaleden sonra gelen dönemi ifade eder. Doğru cevap A'dır.

Türkiye Afet Müdahale Planı;  Türkiye Afet Yönetimi Strateji Belgesi (TAYSB) altında Türkiye Risk Azaltma Planı (TARAP) ve Türkiye Afet İyileştirme Planı (TASİP) ile birlikte taktik seviyede bir plandır. Ulusal Düzey Hizmet Grup Planları, İl Afet Müdahale Planları ve Yerel Düzey Hizmet Grup Planları ise TAMP’ın alt planları olup, operasyonel seviyede planlardır. Doğru cevap B'dir.

Türkiye Afet Müdahale Planına göre Haberleşme Hizmet Grubunun görev ve sorumlulukları:

• Mevcut haberleşme kaynaklarını belirlemek ve kurumlar arası entegrasyonu sağlamak,
• Afet alanındaki faal iletişim tesislerini belirlemek,
• Geçici iletişim tesisleri kurmak, koordine etmek ve işletmek,
• Haberleşme trafiği nedeniyle santrallerin hizmet dışı kalmasını önlemek,
• Afet ve acil durum hizmetlerine ilişkin haberleşmeye öncelik tanımak,
• Afet bölgesi ile iletişimin sürekliliğini sağlamak için alternatif haberleşme sistemlerini çalıştırmak,
• İkaz ve alarm sistemlerini işler halde tutmak,
• İkaz ve alarm haberlerinin halka duyurulması için gereken çalışmaları yapmak,
• Hasar gören aktarıcıların, rölelerin tamirini/yenilenmesini sağlamak olarak sıralanabilir. Finansal yönetim çalışmaları yapmak ise ana çözüm ortaklarının görevleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Planlama çalışmaları, dışarıdan bakıldığında sadece bir belge yazımı gibi görülmektedir fakat  esasında planlama çalışmaları içinde pek çok hedefi barındırmaktadır. Bu hedeflere ancak uzun dönemlerde geri dönüşler alınabildiği için planlamanın önemi ve yarattığı fark yeterince kavranamamaktadır. Planlamanın hedefleri:
• Açıkta kalan görevleri belirlemek
• Yetkileri tanımlamak
• Kurumlar arası işbirliğini arttırmak
• Mevcut kaynakları tespit etmek
• İhtiyaç analizi yapmak
• Kapasiteyi geliştirmek
• İş adımlarını netleştirmek
• Kurumsal/bireysel refleks yaratmak şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Planlamayı Destekleyen Unsurlar:
• Sahiplenme
• Katılımcılık
• Planlama kültürü
• Bireysel ve toplumsal farkındalık
• Sistemden haberdar ve talepkâr olan yöneticiler
• Planlardan uygulamaya geçebilme şeklindedir. Kurumlar arası işbirliği ise planlamanın hedefleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

AFAD, sistemde hem koordinatör, hem de 10 hizmet grubunun ana çözüm ortağı olarak iki farklı rol almaktadır. Koordinatör olarak tüm sistemin çalışmasında en üst kararları alma ve operasyonu yürütme sorumluluğunu taşır. Doğru cevap E'dir.

Lojistik ve Bakım Servisi bünyesine yer alan Ayni Bağış Depo Yönetimi ve Dağıtım Hizmet Grubu yalnızca Ulusal Afet Müdahale Organizasyonunda yer almaktadır. Doğru cevap B'dir.

Sistemdeki Birimler:

Afet ve acil durum hallerinde yürütülen hizmet başlıkları belirlenerek ulusal düzeyde 28 yerel düzeyde ise 26 hizmet grubu tanımlanmıştır. Her hizmet grubu ulusal ve yerelde hizmet grubu planını hazırlamaktadır. Bu planların en önemli başlıkları ise hizmet grup teşkili; ekip yapılanması ve standart operasyon prosedürleridir (SOP). Kimin, nerede, ne zaman, neyi ne şekilde yapacağı SOP’larla belirlenmektedir. SOP’lar ne kadar iyi tanımlanırsa operasyon o kadar iyi yürütülebilmektedir. SOP’ların iyi tanımlanması için ise öncelikle iş adımları belirlenmelidir. Hizmetin kalitesinin arttırılması için alt başlıklar belirlenerek yapılacak işlemler adım adım çalışılır. Bu çalışmalar sonucunda açıkta kalan görevler azalır, sorumluluklar ve yetkiler ayrıntılı bir şekilde belirlenerek operasyonel riskler en aza indirilmektedir. SOP’lar planlama aşamasında belirlendiği için afet anında karar alma süreleri en aza indirilir ve ilgili birimler kapasitelerini buna göre geliştirirler. Doğru cevap C'dir.

Türkiye Afet Müdahale Sistemi, koordine ve hizmet birimlerinin tanımlandığı, görev, yetki ve sorumluluk karmaşasına son vermek üzere hazırlanmış bir sistemdir. Sistem modüler ve dinamik yapısı ile her olay türü için kullanılabilir ve geliştirilebilir. Afet ve acil durumlar için hazırlanan ve hazırlanacak tüm planların kolaylıkla entegre edilebileceği, tüm kurum, kuruluş, STK, özel sektör ve gönüllülerin görev alabileceği çok bileşenli bir sistemdir. Doğru cevap A'dır.