ACİL DURUM VE AFET YÖNETİMİ PLANLARI

Önleme; zarar ve ka­yıplara yol açabilecek bir tehlike veya tehdidin mey­dana gelmesini önlemek veya azaltmak için yapılan çalışma ve tedbirler şeklinde tanımlanır

Zarar azaltma aşaması (evresi); pra­tikte, iyileştirme evresindeki faaliyetlerle birlikte başlar ve yeni bir afet olana kadar devam eder.

Acil durum ve afet yönetimi plan­lamasının temel amaçları Şekil 1.3’te gösterildiği gibidir.

a,b,c ve e şıkları afet esnası ve öncesinde alınacak önlemler arasındadır.

Acil durum ve afet yönetimi planlaması süreci, bir kurum veya yerleşme birimindeki en üst düzey kamu yöneticisinin kararıyla başlar veya geliştirilir.

Bu planı hazırlayacak bir grubun kurulması ve bir koordinatörün atanması ile başlar

Şekil 1.6 belirtildiği üzere, zarar azaltma ve hazırlık planı süreci, tehlikenin belirlenmesi, zarar görebilirliğin belirlenmesi, riskin belirlenmesi, kayıpların belirlenmesi, zayıf yönlerin belirlenmesi, strateji,  politika ve eylemlerin belirlenmesini kapsar.

Planlar gerçekçi ve kabul edilebilir olmalı. Tehlikeye maruz kalabilecek bütün varlıklara ait bilgiler ve mevcut kapasite eksiksiz bir sekilde belirlenmis olmalı . Tehlike ve Risk analizi yapılmıs olmalı. Planlar bilimsel kriterlere uygun bir sekilde yapılmıs afet senaryoları esas alınarak hazırlanmalıdır. Planlar, farklı gruplar ve kuruluslar arasında en uygun yardımlasma, isbirligi ve koordinasyon esaslarını belirlemelidir. Planlarda, görev, yetki ve sorumluluklar açıklıkla belirtilmeli, belirsizlik, görev çakısmaları ve tekrarlanmalara fırsat verilmemelidir. Planlarda yönetim, komuta ve kontrol mekanizmalarının bilgi akısının nasıl olacagı açıklıkla belirlenmeli ve yönetim karmasasına neden olunmamalıdır. Planlar yeni kaynak ve yeni kuruluslara ihtiyaç gösteren belgeler yerine, mevcut imkân ve kaynaklarla neler yapılabilecegini, ilave imkân ve kaynakların gerçekçi olarak nereden ve nasıl karsılanacagını gösteren belgeler olmalıdır. Planlar, acil haberlesme, ulasım, arama-kurtarma, ilk-yardım, tahliye, geçici barındırma, lojistik destek, yol, su, elektrik, kanalizasyon gibi hayati teknik altyapının acil onarımı gibi alt planlarıda kapsamalıdır. Planlar, yasanan her afet olayı ve tatbikatlardan elde edilen yeni dersler ve deneyimler dogrultusunda revize edilmeli ve gelistirilmelidir.

İyi bir afet planının hazırlanabilmesi ve bunun kullanılabilir olması için aşağıda sıralanan dört ko­nuya dikkat edilmesi gerektirir.

Afet yönetimi döngüsü 4 aşamadan oluşur Hazırlık, müdahale, iyileştirme ve zarar azaltma olmak üzere dört aşamadan oluşur. Doğru cevap A'dır.

Standart operasyon prosedürlerinin uygulanması afet sırasında yapılması gereken bir eylemdir. Doğru cevap B'dir.

Şekil 1.4'e göre doğru cevap C'dir.

Olasılıkların belirlenmesi planlama faaliyetinin kapsamına girmez. Doğru cevap D'dir.

Şekil 1.6'ya göre doğru cevap E'dir.

Afet planı sadece işe yarayacak bilgilerden oluşmalı, gereksiz ve ansiklopedik bilgileri içermemelidir.  Doğru vavap A'dır.

Şekil 1.8'e göre doğru cevap B'dir.

Afet planları uygulamada çok sık görüldüğü gibi bir kez hazırlanıp daha sonra unutulan belgeler olmamalı, sürekli güncellenmelidir. Doğru cevap D'dir.

Ülke topraklarının yüzde 66’sının birinci ve ikinci derece deprem tehlikesi altında olduğu ve nüfusunun büyük bir çoğunluğunun yani yüzde 71’inin bu bölgelerde yaşadığı bilinmektedir. Doğru cevap C'dir.

Türkiye’de ülke, bölge, il, ilçe, kurum, işyeri, hastane gibi değişik düzeylerde acil durum ve afet yönetimi planlarının; hazırlanması, geliştirilmesi, güncelleştirilmesi, güncelliklerinin korunması gerekmektedir. Doğru cevap E'dir.

Barajların inşası ile olası seller, istinat yapıları inşasıyla çığ, heyelan ve kaya düşmesi gibi olayların meydana gelmesi önlenebilir.