ACİL DURUM VE AFET YÖNETİMİ PLANLARI - Deneme Sınavı - 5

Afet öncesinde sırasında ve sonrasında alınması gereken yapısal veya yapısal olmayan önlem ve faaliyetlerin tümü ise zarar azaltma diye tanımlanır. Doğru cevap A'dır.

• Afet sonucu doğurabilecek tehlike, risk ve zarar görebilirliklerin belirlenmesi,
• Mevcut imkân ve kaynakların belirlenmesi,
• Önceliklerin belirlenmesi
• Mümkünse önlenmesi,
• Mümkün değilse olası etkilerinin azaltılması,
• Can ve mal güvenliğinin sağlanması.

Afet öncesinde belrlenen amaçlardır. Doğru cevap D'dir.

Zarar azaltma planlaması; ülke, bölge, il ve yerleşme düzeyindeki stratejik planlamayla ele alınarak gelişme hedefleri ile zarar azaltma amaçlarını birleştiren, afet zararları azaltılmış, baş edebilme kapasitesi ve yaşam kalitesi artırılmış bir toplum oluşturma yönünde dinamik ve katılımcı bir planlama süreci şeklinde tanımlanmıştır. Doğru cevap B'dir.

İyileştirme Planlaması: Afet veya acil durumların neden olduğu fiziksel, eğitsel, yönetsel, psikolojik, sosyal ve çevresel kayıp ve zararların hangi imkân ve kaynaklar kullanılarak nasıl giderilebileceği ile afetin fırsata dönüştürülerek afetten etkilenen bölgenin ve çevresinin nasıl daha güvenli ve emniyetli bir hâle getirilebileceği ve afetlere eskisinden daha dirençli hâle nasıl getirileceğini düzenleyen planlama türüdür. Doğru cevap E'dir.

Amacı; acil durum veya afet sonucu doğuran olaylara zamanında hızlı ve etkili olarak müdahale ederek can kaybı ve yaralanmaların artmaması, afetin neden olabileceği yangınlar, patlamalar, salgınlar gibi ek tehlike ve risklerle can ve mal kaybının büyümemesi ve yaşamın normal faaliyetlerine bir an önce dönebilmesi için gerekli tüm faaliyetlerin gerçekleştirilmesi olan plan müdahale planıdır. Doğru cevap C'dir.

Planlar gerçekçi ve kabul edilebilir olmalı, tehlike ve risk analizi yapılmış olmalı, planlar, yaşanan her afet olayı ve tatbikatlardan elde edilen yeni dersler ve deneyimler dogrultusunda revize edilmeli ve geliştirilmeli, Planlar bilimsel kriterlere uygun bir şekilde yapılmış afet senaryoları esas alınarak hazırlanmalıdır. Doğru cevap B'dir.

İyi bir afet planının hazırlanabilmesi ve bunun kullanılabilir olması için aşağıda sıralanan dört konuya dikkat edilmesi gerekir:

Pratiktir: Sadece işe yarayacak bilgilerden oluşur. Gereksiz ve ansiklopedik bilgileri içermez. Anlaşılırdır: Talimatları uygulamaya koymadan önce test edilir. Ulaşılabilirdir: Tüm temel kişilere, bölümlere ve kurullara planın kopyaları önceden verilir. Günceldir: Belli yerlerindeki bilgiler değişiklik olunca hemen yenilenir. Doğru cevap D'dir.

Koordinasyon: Belli bir amaca ulaşmak için türlü işler arasında bağlantı, ilişki, düzen ve uyum sağlamadır. 

Müdahale: Afetin oluşundan hemen sonra başlayıp afetin yol açtığı kayıp ve zararların büyüklüğüne  bağlı olarak 1-2 aylık süre içinde gerçekleştirilen tüm faaliyetlere verilen genel addır. 

İyileştirme: Afetlerden etkilenmiş olan toplulukların ihtiyaçlarının en akılcı yol ve yöntemlerle karşılanması, hayatın bir an önce normale döndürülmesi, muhtemel afetlerle baş edebilme imkânlarının geliştirilmesi ve en az zarar görmelerini sağlayacak daha güvenli bir yaşam çevresi oluşturulması için yapılması gereken yasal, kurumsal, fiziksel, sosyal ve ekonomik faaliyetlerin tümünü kapsayan uzun süreç. Afet yönetiminde, afete müdahaleden sonra gelen dönemi ifade eder. Doğru cevap A'dır.

Türkiye Afet Müdahale Planı;  Türkiye Afet Yönetimi Strateji Belgesi (TAYSB) altında Türkiye Risk Azaltma Planı (TARAP) ve Türkiye Afet İyileştirme Planı (TASİP) ile birlikte taktik seviyede bir plandır. Ulusal Düzey Hizmet Grup Planları, İl Afet Müdahale Planları ve Yerel Düzey Hizmet Grup Planları ise TAMP’ın alt planları olup, operasyonel seviyede planlardır. Doğru cevap B'dir.

Türkiye Afet Müdahale Planına göre Haberleşme Hizmet Grubunun görev ve sorumlulukları:

• Mevcut haberleşme kaynaklarını belirlemek ve kurumlar arası entegrasyonu sağlamak,
• Afet alanındaki faal iletişim tesislerini belirlemek,
• Geçici iletişim tesisleri kurmak, koordine etmek ve işletmek,
• Haberleşme trafiği nedeniyle santrallerin hizmet dışı kalmasını önlemek,
• Afet ve acil durum hizmetlerine ilişkin haberleşmeye öncelik tanımak,
• Afet bölgesi ile iletişimin sürekliliğini sağlamak için alternatif haberleşme sistemlerini çalıştırmak,
• İkaz ve alarm sistemlerini işler halde tutmak,
• İkaz ve alarm haberlerinin halka duyurulması için gereken çalışmaları yapmak,
• Hasar gören aktarıcıların, rölelerin tamirini/yenilenmesini sağlamak olarak sıralanabilir. Finansal yönetim çalışmaları yapmak ise ana çözüm ortaklarının görevleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Planlama çalışmaları, dışarıdan bakıldığında sadece bir belge yazımı gibi görülmektedir fakat  esasında planlama çalışmaları içinde pek çok hedefi barındırmaktadır. Bu hedeflere ancak uzun dönemlerde geri dönüşler alınabildiği için planlamanın önemi ve yarattığı fark yeterince kavranamamaktadır. Planlamanın hedefleri:
• Açıkta kalan görevleri belirlemek
• Yetkileri tanımlamak
• Kurumlar arası işbirliğini arttırmak
• Mevcut kaynakları tespit etmek
• İhtiyaç analizi yapmak
• Kapasiteyi geliştirmek
• İş adımlarını netleştirmek
• Kurumsal/bireysel refleks yaratmak şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Tehlikenin kaynağı, büyüklüğü, oluş sıklığı, süresi ve olası etkileri ile ilgili bilgilerin
toplanmasına yönelik çalışmalar, tehlike analizi olarak tanımlanır. Doğru cevap D'dir.

Tehlike analizi ile tehlikenin, büyüklük, oluş sıklığı, tekrarlanma süresi, etki alanı, olma olasılığı gibi fiziksel karakteristiklerinin tanımlanması beklenir. Tehlike belirlenmesi çalışmaları yapılırken öncelikle, “Ne tür bir tehlike ile karşı karşıya kalınabileceği, bunun ne kadar sıklıkta meydana geldiği ve gelebileceği, hangi büyüklükte olabileceği” gibi soruların yanıtları aranmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Planlamayı Destekleyen Unsurlar:
• Sahiplenme
• Katılımcılık
• Planlama kültürü
• Bireysel ve toplumsal farkındalık
• Sistemden haberdar ve talepkâr olan yöneticiler
• Planlardan uygulamaya geçebilme şeklindedir. Kurumlar arası işbirliği ise planlamanın hedefleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Resmi olarak sel tehlike haritalarını hazırlama görevi Tarım ve Orman Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne verilmiştir. Doğru cevap E'dir.

• Geçmişte meydana gelen afetler hakkında veri ve bilginin toplanması,
•Geçmişte yaşanan afetlerin doğurduğu sosyal, ekonomik ve psikolojik problemlerin neler olduğunun araştırılması,
• İnceleme alanı veya yakın çevresi için daha önceden hazırlanmış tehlike analizleri ve haritalarının olup olmadığının araştırılması ve bu konularla ilgili tüm bilgilerin toplanması,
• Afetlerin türüne göre hangi sıklıkta meydana
geldiklerinin belirlenmesi gereklidir. Doğru cevap C'dir.

AFAD, sistemde hem koordinatör, hem de 10 hizmet grubunun ana çözüm ortağı olarak iki farklı rol almaktadır. Koordinatör olarak tüm sistemin çalışmasında en üst kararları alma ve operasyonu yürütme sorumluluğunu taşır. Doğru cevap E'dir.

Zarar görebilirlik kavramı; “bir toplumun, bir yapının veya hizmetin, tehlike oluştuğunda görebileceği hasar veya zararın olası ölçüsü” olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Fiziksel Zarar Görebilirlik: İnsan eliyle oluşturulmuş yapı, alt yapı, çevre, tarım, sanayi, üretim vb. gibi fiziksel unsurların zarar görebilirlikleri ile insan topluluklarının fiziksel kapasitelerini kapsar.

Sosyal Zarar Görebilirlik: Toplumların nüfus yoğunluğu, yaş ve cinsiyet oranları, bilgi ve eğitim düzeyi gibi nüfus ve eğitimle ilgili faktörleri içerir. Doğru cevap D'dir.