ACİL DURUM VE AFET FARKINDALIK EĞİTİMİ

Etkili bir eğitim, ihtiyaçlara dayanmalı, ulaşılabilir amaçları hedef almalı, etkili yöntemler kullanmalı, doğru yerde, doğru zamanda ve doğru kişiler için yapılmalı ve programın sonuçları değerlendirilmelidir. Bu anlamda videoların izletilmesi temel aşama olarak görülemez.

Eğitim programının hazırlanması ile ilgilidir. Bu boyutta eğitimin tasarlanması, geliştirilmesi, eğitim ihtiyaçlarını karşılama düzeyinin ortaya konması ve eğitim programının planlanan şekilde uygulanıp uygulanamayamayacağına ilişkin değerlendirmeler bulunmaktadır.

Bu modelde eğitim programları her biri bir öncekinin ardından gelen hiyerarşik dört temel düzeyde bulunmaktadır, bu düzeyler program değerlendirme için bir dizi yöntemi temsil eder. Her düzey önemlidir ve bir sonraki aşama için yansımaları vardır. Buna göre neden aşaması yer almamaktadır.

Eğitim programına katılan bireylerin, programı beğenip beğenmedikleri Kirkpatrick değerlendirme modelinin Tepki aşamasında belirlenir.

Öğretimi değerlendirmenin daha doğru ve geçerli olması için birden çok kaynaktan ve birden çok yöntemle veri toplanmalıdır. Katılımcıların öğrenme ve gelişimlerinin büyük bölümü sınıf dışında gerçekleştiği için becerilerin ölçümünde farklı ortamların ve bağlamların da göz önünde bulundurulması gerekir.

Acil durum ve afet farkındalık eğitimlerinin önemli bir hedef kitlesi de çocuklardır. Çocukların gelişimsel düzeylerine en uygun ölçme yöntemi olarak da gözlem karşımıza çıkmaktadır. Özellikle çocuklarla çalışılırken gözlem yönteminin veri toplama aracı olarak kullanılması önerilmektedir.

Anekdot kayıtlarından farklı olarak, sistematik gözlem formlarını tutmak düzenli ve planlı bir süreç gerektirir. Anekdot kayıtları için önceden planlama yapılmasına gerek yoktur ve genelde bir kişinin konu alanına ilişkin gelişim aşamalarında belirleyici ve kritik olabileceği düşünülen bir durumla karşılaşıldığında yararlanılır.

Bir gözlem formunda şu bilgiler mutlaka olmalıdır, fakat kimlik bilgileri yer almaz etik değildir.

Afet öncesinde zararları azaltma, afete hazırlıklı olma ve afet sonrasında müdahale konusunda sunulacak eğitim içeriklerinin belirlenmesinde anket kullanılabilir. Genel olarak afet bakış açısıyla bakıldığında verilen seçeneklerde “çığ” doğru cevaptır.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD); Afet Yönetim Uygulama Merkezi (AYUM) gibi kuruluşlar vardır.

Katılımcılar açısından

Mevcut durumlarını fark etmelerinin sağlanması

Beklentileri netleştirmek ve kişisel gelişimlerin takip edilmesinin sağlanması

Gelişim faaliyetlerinin sürekliliğinin sağlanması

Eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi aşaması, eğitim programını geliştirenlere neyi geliş- tirecekleri hakkında bilgi verirken, değerlendirmecilere de neyin ölçüleceği ve de- ğerlendirileceği hakkında yön vermektedir.

Etkili bir eğitim, ihtiyaçlara dayanmalı, ulaşıla- bilir amaçları hedef almalı, etkili yöntemler kullanmalı, doğru yerde, doğru zamanda ve doğru kişiler için yapılmalı ve programın sonuçları değerlendirilmelidir (Kirkpatrick, 2000).

İkinci boyut, her eğitim programı için eğitimin sonuçlarının ölçülmesini kapsamaktadır. Çalışanların eğitimden memnuniyetlerinin ölçülmesi, bilgi, beceri ve tutumlarındaki değişimlerin ortaya konması, öğrenilenlerin ne düzeyde davranışa dönüştüğünün ve eğitim sonrasında sağlanan değişimlerin organizasyonel sonuçları nasıl etkilediğinin ölçülmesi ile elde edilen faydaların parasal olarak ifade edilmesine kadar uzanan geniş bir içeriğe sahiptir.

Etkin ve sürdürülebilir afet yönetimi için halkın afet yönetimine ilişkin becerilerinin artı- rılması gerekmektedir. Bu eğitim programlarına katılacak bireylerin ihtiyaçların belirlenmesinde farklı yöntemler kullanılabilmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır;

Katılımcılarla görüşme yapılması

Katılımcıların yöneticileri ile görüşme yapılması

Eğitim içeriğiyle ilgili diğer kişilerin de görüşlerinin alınması

Katılımcıların ön bilgi düzeylerinin sınavlar aracılığıyla belirlenmesi

Değerlendirme formlarının analizi

• Katılımcılar öğrendiklerini iş ortamına aktardılar mı?  davranış basamağını tanımlamaya yönelik sorudur.

III-IV-I-II-V

Bir gözlem formu aşağıdaki bilgilerin mutlaka içermelidir:

Çocuğun/Katılımcının adı

Yaş

Cinsiyet

Gözlem Tarihi

Gözlem Saati

Gözlem Yeri

Değerlendirme Tablosu (Rubrik)

Bir davranış ya da ürünün farklı düzeylerini/derecelerini betimsel olarak değerlendirmek amacıyla kullanılan gözleme dayalı bir araçtır.

Kirkpatrick’e göre, davranışta değişikliğin olabilmesi için 4 şart gereklidir. Bunlar:

Kişi değişme arzusuna sahip olmalıdır.

Kişi neyi ve nasıl yapacağını bilmelidir.

Kişi uygun ortamda çalışmalıdır.

Kişi değişim gösterdiği için ödüllendirilmelidir.