ACİL DURUM VE AFET FARKINDALIK EĞİTİMİ

AFAD tarafından gerçekleştirilen bu araştırmada afetlere ilişkin herhangi bir eğitim alan katılımcılara bu eğitimleri ne kadar faydalı bulduklarını belirlemek üzere soru yöneltilmiştir. Eğitim almış bireylerin yaklaşık yüzde 79’u gibi çok büyük bir oranı bu eğitimleri faydalı bulurken buna karşın bu eğitimlerin faydalı olmadığını düşünenlerin oranı yaklaşık yüzde 5 dir. Eğitim almış kişilerin yaklaşık yüzde 17’si bu konuda kararsız olduklarını belirtmişlerdir.

AFAD tarafından gerçekleştirilen bu araştırma- da katılımcılara afetlere ilişkin eğitim almak isteseler ne tür içerik ile ilgili eğitim almak isteyecekleri sorulmuştur. Buna göre en yüksek oranla eğitim almak isteyen kişilerin yüzde 74’ü ilk yardım eğitimi almak isterken bunu sırasıyla yüzde 36 ile psikolojik yardım eğitimi, yüzde 35 ile afetlere müdahale eğitimi, yüzde 34 ile afet davranışları eğitimi, yüzde 16 ile yasal mevzuat eğitimi ve yine yüzde 16 ile afet gönüllülüğü eğitimi izlemektedir.

AFAD tarafından gerçekleştirilen bu araştırmada katılımcılara afetlere ilişkin eğitim almak isteseler ne tür içerik ile ilgili eğitim almak isteyecekleri sorulmuştur. Buna göre eğitim almak isteyen kişilerin çoğunluğu, yüzde 74’1i ilk yardım eğitimi almak isterken; bunu sırasıyla yüzde 35.5 ile psikolojik yardım eğitimi, yüzde 35 ile afetlere müdahale şekilleri eğitimi, yüzde 33.9 ile afet davranışları eğitimi, yüzde 16.1' ile yasal mevzuat eğitimi ve yüzde 15.7 ile, afet gönüllülüğü eğitimi izlemektedir. Buna göre "Afet Gönüllülüğü Eğitimi" katılımcıların en azının tercih ettiği eğitim konusudur.

Ülkemizde bu bağlamda atılan en önemli adımlardan birisi Afet ve Acil Durum Başkanlığınca
(AFAD) gerçekleştirilen “Afete Hazır Türkiye Projesi” dir. Bu bilinçlendirme ve eğitim seferberliği
projesi; “Afete Hazır Aile”, “Afete Hazır Okul”,
“Afete Hazır İşyeri” ve “Afete Hazır Gönüllü Gençler” kampanyalarından oluşmaktadır. Eğitimler,
kentsel ve kırsal alanda il, ilçe, belediye ve köy düzeyinde gerçekleştirilerek toplumun her kesimine
ulaşılmaya çalışılmaktadır

Bu bilinçlendirme ve eğitim seferberliği
projesi; “Afete Hazır Aile”, “Afete Hazır Okul”,
“Afete Hazır İşyeri” ve “Afete Hazır Gönüllü Gençler” kampanyalarından oluşmaktadır. Eğitimler,
kentsel ve kırsal alanda il, ilçe, belediye ve köy düzeyinde gerçekleştirilerek toplumun her kesimine
ulaşılmaya çalışılmaktadır.
Bu projenin hemen her kesime ve coğrafyaya
ulaştırılması ve bilinçlendirme yaratarak farkındalık oluşturmak istenmesi oluşabilecek birçok
zararın en alt düzeye çekilmesine neden olacaktır. Bu bağlamda maddi ve manevi oluşabilecek tüm
zararların en alt düzeye çekilmesi ihtiyacı kurumsal
ve bireysel düzeyde dikkate alınması gereken sorunlardan biridir.

Farkındalık, kişilerin kendi tutum ve davranışlarının ne ölçüde farkında olduklarını belirtmek için kullanılır.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) faaliyete geçmiştir.

Afet yönetim süreci aşamaları
• Azaltma/sakınım
• Hazırlıklı olma
• Tepki
• İyileşme

AFAD tarafından gerçekleştirilen bu araştırmada “Doğrudan bir afete maruz kaldığını ifade eden bireyler hangi türde bir afet yaşamıştır?” sorusuna da yanıt aranmıştır. Araştırmaya katılanların yüzde 70 gibi
çok büyük bir bölümü depreme maruz kaldığını ifade ederken bunu sırasıyla yüzde 11 ile sel, yüzde 7 ile
yangın, yüzde 4 ile heyelan, yüzde 3 ile çığ izlemektedir.

Araştırmaya katılanların yüzde 78 gibi (3139 kişi) çok büyük bir oranı yaşadığı yerin kaçıncı dereceden deprem bölgesi olduğunu bilmemektedir.
• Araştırmaya katılanların yüzde 91’i gibi çok büyük bir oranının afet çalışmalarına katılmadığı tespit edilmiştir.
• Araştırmaya katılanların yüzde 64’ü evinde sadece afet olduğunda afet konusunun konuşulduğunu belirtmiştir.
• Araştırmaya katılanların yüzde 84’ü afetlerle ilgili haberlerin ilgisini çektiğini belirtmiştir.
• Araştırmaya katılanların toplamda yaklaşık yüzde 70’i gibi çok büyük bir oranının herhangi bir afete karşı hazırlıksız olduğunu ifade etmiştir.

Farkındalık, kişilerin kendi tutum ve davranışlarının ne ölçüde farkında olduklarını belirtmek için kullanılır. İnsanın çevresinde olup biten olayları, zamanı ve mekânı kendi içsel dünyasına göre algılaması so­nucu çevresine yönelik farkındalık oluşturması ola­ğan bir durumdur. Bireylerin bakış açıları, durum veya olaylar karşısında nasıl hissedeceğini ve nasıl tepki vereceğini etkilemektedir. Kişinin çevreyi ve doğayı algılayış biçimi çevresine yönelik duyuşsal farkındalık geliştirmesini doğrudan etkileyebilir

Tutum kavramı genel olarak bireyin çevresindeki herhangi bir olgu ya da nesneye ilişkin sahip olduğu tepki eğilimini ifade eder. Başka bir ifadeyle tutum, bireyin bir durum, olay ya da olgu karşısında ortaya koyması beklenen olası davranış biçimi veya tep­ki olarak tanımlanabilir. Bir eşya, bir durum, bir olay, bir birey ya da bireyler grubu tutumun konusu olabileceği gibi, herhangi soyut bir kavram, olgu ya da durum da mutluluk, mutsuzluk, iyi, kötü, yüce tutuma konu edilebilir.

Seçeneklerde verilen kazalar ve acil durumlar hariç tüm afetler doğal afetler olup insan faktörü dışındaki etkenlerle meydana gelirler. Kazalar ve acil durumlar ise neredeyse tamamen insan kaynaklıdır.

İnsanlar için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıp­lara neden olan, normal yaşamı durdurarak veya kesintiye uğratarak toplumları etkileyen ve yerel imkânlar ile baş edilemeyen her türlü doğal, tek­nolojik veya insan kaynaklı tüm olaylar afet olarak tanımlanabilir. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere bir olayın afete sebep olabilmesi için, toplumları ve yerleşim birimleri üzerinde kayıplar meydana getirmesi veya insan faaliyetlerini bozarak veya ke­sintiye uğratarak bir yerleşme birimini etkilemesi gerekmektedir.

Afet ve acil durum safhasının bir bütün olarak ele alınması ve doğal afetler yanın­da, teknolojik afetler gibi insan kaynaklı afetlerin de risklerinin minimuma indirilmesi amacıyla afet yönetim sisteminde ve teşkilatında değişikliğe gi­dilmiştir. Bu yeni anlayış çerçevesinde, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) faaliye­te geçmiştir. Başkanlığın faaliyete geçme kararı ile birlikte “kriz yönetimi” anlayışından “bütünleşik afet yönetimi” anlayışına geçilmiş olup afet ve acil durum döngüsünün her bir katmanı titizlikle yö­netilmeye başlanılmıştır.

Afet yönetim süreci aşamaları

AFAD “Afete Hazır Türkiye Projesi” kapsamında yapılan faaliyetlerin başarısını değerlendirmek ve hal­kımızın afetler konusundaki farkındalık ve hazırlık seviyesini belirlemek amacıyla Türkiye’de şimdiye kadar yapılan en kapsamlı “Afet Farkındalığı ve Afetlere Hazırlık Araştırması” nı Mart 2014’te tamamlamıştır. Araştırmanın çerçevesinde, ülkemizde hane halkı düzeyinde afetlere hazırlık ve farkındalıkların belirlen­mesine yönelik bir çalışma yürütülmüştür.