ACİL DURUM BİLGİSİ VE YÖNETİMİNE GİRİŞ

Strateji, bir örgütün önceden belirlemiş olduğu hedefe ulaşmak üzere aldığı tedbirlerin ve kullandığı araçların bütünü olarak ifade edilmektedir.

Örgütün sahip olduğu, acil durum sırasında ve sonrasında kullanabileceği iç kaynaklar tespit edilmelidir. Bu kaynaklar;

Personel: Yangın müdahale ekibi, tehlikeli maddeler müdahale ekibi, ilkyardım ekibi, örgütün afet yönetim merkezi ekibi, tahliye ekibi, basın ve halkla ilişkiler ekibi vb. çalışma gruplarında ihtiyaç duyulan iş gücünün belirlenmesi ve yönetilmesidir (İSO, 2008).

Ekipman: Acil durum ekiplerinin kullanacakları, kullanmaları gereken uygun malzeme ve donanımın tespit ve tedarik edilmesi gerekir. Bu ekipmanlar; yangından korunma ve müdahale ekipmanları, iletişim ekipmanları, ilk yardım malzemeleri vb. ekipmanlardır.

Tesis, Kurum, Bina: Acil durum yönetim merkezi, ilkyardım merkezi, sığınaklar gibi örgüt içi ve dışı alternatif binaların planlama sürecinde belirlenmesi gerekmektedir.

Risk analizi örgüt çalışanlarına, örgütün ekonomik yapısına, çevreye ve kamuya ciddi zararlar verebilecek tehlikelerin dikkatli ve ihtiyatlı bir şekilde değerlendirilmesidir.

Olma olasılığı yüksek ve beklenen sonuçları önemli olan bir riskin seviyesinin şiddetli olduğu kanısına varılmaktadır.

Operasyon fonksiyonu: Taktiksel amaçların geliştirilmesinden ve kaynakların dağıtımından sorumludur. Planın amaçlarına ulaşması için taktiksel eylemleri uygular.

Tahliye; afet ve acil durumlarda insanların, hayvanların veya metaların tehlikeli bölgelerden dışarıya çıkarılması sürecidir. Doğru bir şekilde tasarlanmış tahliye planlaması birçok acil durumda can güvenliğinin sağlanmasının en etkili yoludur (Alexander, 2016).

Tatbikat: planların denenmesi ve kullanıcıları tarafından öğrenilmesi, birlikte çalışmanın geliştirilmesi, afet esnasında yapılacak faaliyetler için kişilerde alışkanlık kazandırılması amacıyla yapılan uygulama faaliyetidir.

Afet ve acil durumlarda yönetim ve lojistik destek sürecinde yerine getirilmesi gereken fonksiyonlar şu şekilde sıralanabilir (Kadıoğlu, 2008; Börühan vd., 2012):

Bir afet durumunda, normal yaşam bozulmakta veya kesintiye uğramakta, günlük yaşamda insanların karşılaştıkları ve alışık oldukları sorunların dışında
yepyeni sorunlar ortaya çıkmakta, insan canı ve malı büyük riskler altına girebilmektedir.

İnsan toplulukları karşılaşabilecekleri tehlike ve riskleri bilmek ve böyle bir olayla karşılaştıklarında nasıl davranacaklarını, nasıl organize olacaklarını, ihtiyaç duydukları kaynakları nasıl, nereden ve hangi yöntemle karşılayacaklarını önceden planlamak zorundadırlar.

Acil yardım planlarının da pek çok ortak özelliği vardır (Şahin, 2009). Afetin ve acil durumun türü ne olursa olsun planlama çalışmaları ile hedeflenen; olası zararların azaltılması, hazırlıklı olunması, olay bölgesi ilan edilen alanlarda yaşayan toplumların can ve mallarının güvence
altında tutmak için gerekli önlemlerin alınması ve zarar görenlerin kurtarılması, geçici ve kalıcı olarak barındırılmasıdır.

Planlama takımı aşağıdaki işlevlerin yerine getirilmesi amacıyla gerekli deneyime, uzmanlığa ve sorumluluğa sahip bireylerden oluşturulmalıdır (Taylor, 2001):
• Takım lideri: Acil durum planın geliştirilmesinde sorumlu kişidir. Takım lideri genellikle üst yönetimin plana olan desteğinin gösterilmesi ve planın tamamlanabilmesi açısından gerekli kaynakların sağlanması için üst yöneticilerden biri olmaktadır.

Acil durum planlama sürecinde üst yönetimin
faaliyetleri aşağıda sıralanmıştır (Keleş, 2005):
• Acil durum planlama takımını oluşturmak
ve gerekli yetkilendirmeyi yapmak,
• Gerekli görülen görevlerin tanımlarını yapmak,
• Görevlerin takım içerisinde dağılımını yapmak,
• Örgüt organizasyon şeması içerisinde takımın
yerini belirlemek,

• Örgütsel acil durum önceliklerini belirlemek
ve geliştirmek,
• Kurumun acil durum politika ve stratejilerini
oluşturmak,
• Gerekli çalışma programını ve toplantı
programını düzenlemek.

Taktik, stratejinin gerçekleştirilmesi amacıyla yapılan
eylemlerin ayrıntılı bir şekilde belirtilmesidir.

OLAY TÜRÜ : Siber saldırı

YER ALMASI GEREKEN HİZMET GRUPLARI : Teknik Destek, Güvenlik ve Trafik, Haberleşme, Enerji, Zarar Tespit

Kriz yöneticisi, örgüt içerisinde olası gerçekleşecek
acil durumların yönetilmesinde sorumlu olan
kişidir (Alexander, 2016). Bu kişinin görevleri aşağıda
sıralanmıştır (Lunevich vd., 2013):
• Kriz yönetim ekibinin kurulması,
• Önceliklerin belirlenmesi,
• Can ve mal güvenliğinin sağlanması
• Personel ve ekipman kaynaklarının kontrol
edilmesi,
• İlgili diğer örgütler ile irtibat kurulması,
• Kriz eylem planının geliştirilmesi ve uygulanması,
• Acil durum faaliyetlerinin koordine edilmesi.
• Harici örgütlerin faaliyetlerinin koordine
edilmesi,
• Kriz sürecindeki maliyetlerin takip edilmesi.

Kriz yönetim ekibinin, çeşitli acil durumlara
veya olası tehlikeli durumlara müdahale edebilmesi
için aşağıdaki beş fonksiyonu yerine getirebilecek
yöneticilerden ve kıdemli personelden oluşturulması
gerekmektedir (Reeves & Frank, 2013):
• Olayın komuta edilmesi fonksiyonu: Bütün
kriz müdahalelerinden sorumludur. Amaçları
ve öncelikleri belirler. Bilginin dağıtımını
yapar, harici kurumlar ile iletişim kurar.
• Operasyon fonksiyonu: Taktiksel amaçların
geliştirilmesinden ve kaynakların dağıtımından
sorumludur. Planın amaçlarına
ulaşması için taktiksel eylemleri uygular.
• Planlama fonksiyonu: Amaçlara ulaşılması
için eylem planlarının geliştirilmesinden
sorumludur. Krizle alakalı bilgileri toplar ve
değerlendirir.
• Lojistik fonksiyonu: Acil durum müdahalesinin
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla destek,
kaynak ve hizmet sağlamaktan sorumludur.
• Finans fonksiyonu: Krizin maliyetlerinin takip
edilmesinden sorumludur.

Tatbikat: planların denenmesi ve kullanıcıları
tarafından öğrenilmesi, birlikte çalışmanın
geliştirilmesi, afet esnasında yapılacak
faaliyetler için kişilerde alışkanlık
kazandırılması amacıyla yapılan uygulama
faaliyetidir.

Planlama sürecinin adımları şunlardır:

Acil durum planlama takımı, acil durum hazırlık planının geliştirilmesinde ve yerine getirilmesinde sorumlu olan birimdir. Doğru cevap E'dir.