ACİL DURUM BİLGİSİ VE YÖNETİMİNE GİRİŞ

Diğer taraftan, önceden öngörülemeyen, ani olarak gelişen ve hızlı bir şekilde müdahaleyi gerektiren yerel nitelikteki beklenmedik olaylar ise acil durum olarak ifade edilmektedir (Kadıoğlu, 2008). Buna örnek olarak, özellikle ölüm ve yaralanmayla
sonuçlanan zincirleme trafik kazaları ya da bir yıldırım düşmesiyle ortaya çıkan yangının çevredeki binalara yayılması gösterilebilir

Acil durum, yıkıcı olmakla beraber, yerel ölçekte baş edilebilecek boyuttaki tehlikeli olaylar iken afet ise acil durumdan daha büyük ölçekte yardım gerektiren, büyük ekonomik ve insan kaybına neden olan, bazen de kriz durumu ilan edilmesini gerektiren
olaylardır.

Acil durum yönetimi olayın meydana gelmesinden hemen sonra başlayarak, etkilenen toplulukların tüm ihtiyaçlarının zamanında, hızlı ve etkili olarak yerine getirilmesini sağlayan bir yönetim sürecidir.

bütünleşik modern afet yönetimi sistemi aşağıdaki şekilde bölümlendirilir:
1. Zarar Azaltma
2. Hazırlık
• Tahmin ve Erken Uyarı
• Afet
3. Müdahale
• Etki Analizi
4. İyileştirme
• Yeniden Yapılandırma

Haber alma ve ulaşım olanaklarını tekrar sağlamak,
- Arama-kurtarma ve ilk yardım çalışmalarını başlatmak,
- Her türlü boşaltma ve tahliye işlerinin yapılması, insanların hasarlı konutlardan uzaklaştırılması ve bu konutların insanlara
daha fazla zarar vermesini önlemek,
- Geçici iskân alanları oluşturarak insanların yiyecek, içecek, giyecek, yakacak teminini sağlamak,
- Her türlü güvenlik önlemini almak,
- Çevre sağlığı ile ilgili önlemler almak,
- Hasar tespiti çalışmalarını başlatmak,
- Yangınlar, patlamalar, bulaşıcı hastalıklar vb. ikincil afetleri önlemek.

Kural 1. Afetlerin tümü dikkate alınmalıdır: Afetlere ve acil durumlara bütünleşik, kapsamlı bir yönetim felsefesiyle yaklaşılmalıdır.
Afetlerin tüm olası etkileri dikkate alınmalı ve onlara karşı ülkenin bütün kurumları ve toplum oluşturan bütün bireylerle birlikte hazırlanılmalıdır.

Çekirge istilası ve çığ doğal, nükleer santral ve kimyasal kazalar teknolojik afetlerdendir. Doğru cevap E'dir.

Modern, Bilimsel ve Bütünleşik Afet ve Acil Durum Yönetimi yaklaşımı, müdahale eviyelerine göre Seviye 1 Acil Durum Yönetimi, Seviye 2 Olay Yönetimi ve Seviye 3 Afet Yönetimi olmak üzere üç farklı seviyede değerlendirilir. Doğru cevap A'dır.

Afet öncesi yönetim, afet meydana gelmeden önce yapılan faaliyetleri kapsar. Bu süreçte yapılan çalışmalara risk yönetimi denir. Doğru cevap B'dir.

oplumun her kesiminin olayların etkilerinden en az zararla kurtulabilmesi için gerekli bilgilerle donatılmasını sağlayacak eğitim programları uygulamak, afet öncesi yapılması gerekenlerdendir. Doğru cevap C'dir.

Afetlere neden olan doğa olayları ile afet yönetimi çok farklı uzmanlık alanlarıdır. Toplum, afetlere neden olan tehlikelerin kendisini tartışmamalıdır. Afetlere yol açan doğa olaylarının nedenleri ve özellikleri sadece afet yönetiminin tehlike analizi bölümünde yer alır. Afetlerle mücadelede üzerinde durulması gereken konu, toplumun zarar görebilirliğini ve hassasiyetini azaltarak tehlikelerin birer afet veya felakete dönüşmesini engelleyici zarar azaltma ve hazırlık gibi afet yönetimi çalışmalarıdır. Doğru cevap A'dır.

Planda gerçekleştirilmesine karar verilmiş olan eylemlerin uygulamaya koyulmasından sorumlu olan bölümdür. Operasyon boyunca kaynaklar, operasyon hedefleri doğrultusunda, Operasyon Bölümü tarafından koordine edilir ve yönetilir. Operasyonlar bölüm amiri, acil duruma ve afet acil yardım planlarına göre Olay Komutanına destek verir, tüm saha operasyonlarını yönetir ve onlara kaynak sağlar. Amacı afet veya acil durumla ortaya çıkan duruma müdahale ederek kayıp ve zararların artmasını önlemektir. Doğru cevap B'dir.

Müdahale önceliklerini belirlemek ve acil durum açıklamaları yapmak operasyon bölümünün, stok taleplerini karşılamak lojistik bölümünün ve kaza hak ve sahipliği uzmanlarına tazminatların yönlendirilmesi ise finans bölümünün görevleridir. Doğru cevap A'dır.

Acil Durum Yönetim Merkezinin fonksiyonları genel olarak Olay Komuta Sisteminde olduğu gibi Operasyon, Planlama, Lojistik, Finans / Yönetim şeklinde sınıflara ayrılabilir. Doğru cevap E'dir.

Kızılay, Doğal Afetler Sigortalar Kurumu, Sivil Toplum Kuruluşları diğer kuruluşlar olarak değerlendirilirlen, Afet ve Acil Durum Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlükleri Taşra Teşkilatı olarak değerlendirilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Kural 4. Her aşamada katılımcı olunmalıdır: Afet ve acil durum yönetiminde başarı için dışlayıcı olmamak, ekip çalışmasını öne çıkartmak, her seviyede tüm birey, birim, kurum ve kuruluşların katılımını teşvik etmek esastır. Bu nedenle afet ve acil durum yönetimi; doğal afetlerden terörizme kadar tüm acil durumları, zarar azaltma – hazırlık – müdahale – iyileştirme aşamalarını, sahip olunan tüm kaynakları, yerel yönetimleri, sivil toplum kuruluşlarını, tüm sektörleri, toplumu oluşturan tüm bireyleri kapsamalıdır

CBS’nin afet ve acil durum yönetim sistemi ile ilgili çalışmalarda kullanılmasının çok
büyük faydaları bulunmaktadır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz (Arca, 2012):
- Etkin bir veri paylaşım aracı olması,
- Güncellenebilmesi,
- Hızlı veri analizleri yapabilmesi ve kolay çözümler sunabilmesi,
- Çok yönlü görselleştirme imkânı sunması.

Her düzeyde yaşanabilecek acil durum ve afetlere müdahale için oluşturulmuş modüler bir “saha acil yönetim sistemi” olan Olay Komuta Sistemi (OKS) geliştirilmiştir.

Merkez Teşkilatı
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD)
• Afet ve Acil Durum Danışma Kurulu
Taşra Teşkilatı
• İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri
• Afet ve Acil Durum Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlükleri
Yerel Yönetimler
• Diğer Kuruluşlar
• Kızılay
• Doğal Afetler Sigortalar Kurumu (DASK)
• Sivil Toplum Kuruluşları (STK)
• Türk Silahlı Kuvvetler

Günümüzde doğal afetlerin, insanların, sanayileşmenin ve teknolojik gelişmelerin getirdiği tehlikelerin giderek artış gösterdiği gözlenmektedir. Hızlı bir biçimde artan kaynak tüketimi, doğal dengeyi neredeyse düzelmesi mümkün olmayacak şekilde bozmuştur. Bununla birlikte, sağlıklı ve yaşanabilir çevrelerin oluşturulamaması, dengesiz nüfus dağılımı ve yerleşim yerlerinin seçiminde afete duyarlılığın göz ardı edilmesi, doğal afetlerin ve acil durumların yıkıcı etkilerini daha da artırmaktadır.