ACİL DURUM BİLGİSİ VE YÖNETİMİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 7

Etkileri açısından ele alındığında, olayların genel özellikleri şu şekilde özetlenebilir:
• Lokal ölçektedir.
• Etkileri sınırlıdır.
• Kurumların ve kuruluşların iş yapma sınırlarını etkilemezler.
• Pratik şekilde kontrol altına alınabilecek özelliktedirler.

Beklenmedik zamanlarda gelişebilen, hızlı müdahale gerektiren, yaralanmalara ve can kayıplarına yol açabilen acil durumların genel özellikleri şöyledir:
• Lokal ölçektedir.
• Etkileri geniştir.
• Kurumların ve kuruluşların iş yapma sınırlarını etkileme potansiyeli vardır.
• Yerel imkânlar ile baş edilebilecek özelliktedirler.

Hazırlık

• Envanter Tespiti
• Müdahale Planları
• Eğitim ve Tatbikat Faaliyetleri

Afet sonrası altın saatler olarak adlandırılan ilk 72 saat için her bireyin hazır olması şarttır.

Hazırlık evresinde bazı çalışmaların önceden tamamlanması gerekmektedir. Bu çalışmalar aşağıdaki aşamalardan oluşur (Şekil 5.8);
• Mevcut kaynakları belirlemek,
• Plan yapmak,
• Organize olmak,
• Alet-ekipman ve araçları hazırlamak,
• Kapasite geliştirmek, yeni teknolojilerden yararlanmak,
• Erken uyarı sistemlerini kurmak, geliştirmek ve test etmek,
• Eğitim ve tatbikatlar düzenlemek,
• Değerlendirmek.

Afet öncesi korumaya yönelik olan kayıp ve zarar azaltma, hazırlık, tahmin ve erken uyarı, afetleri anlamak gibi çalışmalara risk yönetimi denilir.

Kaynak
Tespiti Planlama Organizasyon
Alet,
Ekipman
Hazırlığı
Kapasite
Geliştirme
Eğitim ve Tatbikat

Erken İkaz

Değerlendirme

S1 Yerel imkânlar yeterlidir.
S2 Destek illerin takviyesine ihtiyaç vardır.
S3 Ulusal desteğe ihtiyaç vardır.
S4 Uluslararası desteğe ihtiyaç vardır.

Hazırlık
Müdahale

Ön İyileştirme

Organizasyon bütünlüğü göz önünde bulundurularak İçişleri Bakanlığına bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) kurulmuş; afet ve acil durumların hazırlık, önlenme, müdahale ve iyileştirmesine yönelik olarak yetki ve sorumluluklar tek bir çatı altında toplanmıştır.

Kurum, kuruluş vetesislerde yapılan acil durum tatbikatları ise 18.06.2013 tarih ve 28681 sayılı İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik ile düzenlenmiştir. Yönetmeliğin 13. maddesinde
hazırlanan acil durum planının uygulama adımlarının düzenli olarak takip edilebilmesi ve uygulanabilirliğinden emin olunması için işyerlerinde yılda en az bir defa tatbikat yapılacağı, denetleneceği ve gözden geçirilerek gerekli düzeltici ve önleyici faaliyetler yapılacağı belirtilmektedir.

Tatbikat: planların denenmesi ve kullanıcıları tarafından öğrenilmesi, birlikte çalışmanın geliştirilmesi, afet esnasında yapılacak faaliyetler için kişilerde alışkanlık kazandırılması amacıyla yapılan uygulama faaliyetidir. Doğru cevap A'dır.

Masabaşı tatbikatların faydaları şöyle sıralanabilir:

İşlevsel tatbikat ekibi;

Tam kapsamlı tatbikatlar şu özellikleri içerir:
• Birimler, personel ve teçhizat seferber edilir.
• Belirlenmiş politikalar ve prosedürler senaryoya uygun şekilde kullanılır.
• Yeterlilik, tahsis ve kaynakların dağılımı ölçülür.
• Performans analiz edilir.
• Bilginin koordinasyonu sınanır.
• İletişim kapasitesi değerlendirilir

A, B ve C şıkkı işlevsel tatbikatların özelliklerindendir. D şıkkı ise masabaşı tatbikatın özelliklerindendir.

Üçüncü ve en önemli hazırlıklardan birisi ise; tatbikat sağlığı ve güvenliğine ilişkin hazırlıklar oluşturmaktadır. Çünkü tatbikat sırasında olası güvenlik zafiyetleri oluşabilir ve bu durum da çeşitli yaralanmalara ve kazalara neden olabilir. Bu sebeple, tatbikata katılacak kişiler, tatbikat sırasında oluşabilecek olası istenmeyen durumlara karşı uyarılmalı ve tedbirli hale getirilmelidirler.

Acil durum tatbikatı sonrası, planlama ekibi tarafından basın işleri için görevlendirilmiş kişi veya kişiler, yazılı bir not hazırlamalıdır. Bu notta, tatbikata
ilişkin, herhangi bir kişinin anlayabileceği dilde, genel bilgiler ve tatbikatın çıktılarına ilişkin bilgiler verilmelidir. Tatbikata ilişkin çok detaylı bilgiler veya tatbikat senaryosuna ilişkin çok detaylı ayrıntılara girilmemelidir. Tipik bir bilgilendirme notunda; tatbikatın asıl amacı, bu amaca yönelik tanımlanmış hedefler, tatbikat sonucu beklenen olası çıktılar, tatbikatın kapsamı, süresi, gerçekleştirildiği yer, katılımcılar vb. yer almalıdır. Bunlara ek olarak; sosyal medya araçları ve görsel medya araçlarıyla, diğer görsel medya araçları da, kamuoyu bilgilendirilmesi için kullanılabilir.

Acil durum tatbikatlarının amaçlarını;
• Acil durum planlarındaki eksiklikleri belirlemek,
• Acil durum yönetimindeki rolleri ve sorumlulukları açıklığa kavuşturmak,
• Acil durum yönetim planlarını değerlendirmek,
• Katılımcılardan  geri bildirim alarak acil durum planının iyileştirilmesini sağlamak,
• Tatbikat sonuçları ve performans ölçütleri arasında karşılaştırma yaparak plan, prosedür ve bireyleri geliştirmek,
• Ekipler, organizasyonlar ve kuruluşlar arasındaki koordinasyonun gelişmesini sağlamak,
• Eğitimlerin güncelliğini, geçerliliğini ve yeterliliğini sınamak,
• Tehlikeler ve tehlikelerin potansiyel etkileri konusunda bilinci ve farkındalığı arttırmak,
• Mevcut kaynakların ve insan gücünün tahsisinin yeterliliğini değerlendirmek
olarak özetlemek mümkündür.

Operasyon/işlem tabanlı tatbikatlar arasında alıştırmalar, işlevsel tatbikatlar ve
tam kapsamlı tatbikatlar bulunur.

İşlevsel tatbikatlar acil durum ekibine stresli, zaman kısıtı olan bir çevrede hızlı ve etkili yanıtlar gerektiren gerçek problemler sunarak uygulamalı bir ortamda gerçek işlemleri simüle eder. Bunun için mümkün olduğunca gerçekçi bir ortam yaratılır; telsiz, telefon, harita gibi araçlar kullanılır.