ACİL DURUM BİLGİSİ VE YÖNETİMİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 10

Strateji, bir örgütün önceden belirlemiş olduğu hedefe ulaşmak üzere aldığı tedbirlerin ve kullandığı araçların bütünü olarak ifade edilmektedir.

Örgütün sahip olduğu, acil durum sırasında ve sonrasında kullanabileceği iç kaynaklar tespit edilmelidir. Bu kaynaklar;

Personel: Yangın müdahale ekibi, tehlikeli maddeler müdahale ekibi, ilkyardım ekibi, örgütün afet yönetim merkezi ekibi, tahliye ekibi, basın ve halkla ilişkiler ekibi vb. çalışma gruplarında ihtiyaç duyulan iş gücünün belirlenmesi ve yönetilmesidir (İSO, 2008).

Ekipman: Acil durum ekiplerinin kullanacakları, kullanmaları gereken uygun malzeme ve donanımın tespit ve tedarik edilmesi gerekir. Bu ekipmanlar; yangından korunma ve müdahale ekipmanları, iletişim ekipmanları, ilk yardım malzemeleri vb. ekipmanlardır.

Tesis, Kurum, Bina: Acil durum yönetim merkezi, ilkyardım merkezi, sığınaklar gibi örgüt içi ve dışı alternatif binaların planlama sürecinde belirlenmesi gerekmektedir.

Risk analizi örgüt çalışanlarına, örgütün ekonomik yapısına, çevreye ve kamuya ciddi zararlar verebilecek tehlikelerin dikkatli ve ihtiyatlı bir şekilde değerlendirilmesidir.

Olma olasılığı yüksek ve beklenen sonuçları önemli olan bir riskin seviyesinin şiddetli olduğu kanısına varılmaktadır.

Operasyon fonksiyonu: Taktiksel amaçların geliştirilmesinden ve kaynakların dağıtımından sorumludur. Planın amaçlarına ulaşması için taktiksel eylemleri uygular.

Tahliye; afet ve acil durumlarda insanların, hayvanların veya metaların tehlikeli bölgelerden dışarıya çıkarılması sürecidir. Doğru bir şekilde tasarlanmış tahliye planlaması birçok acil durumda can güvenliğinin sağlanmasının en etkili yoludur (Alexander, 2016).

Tatbikat: planların denenmesi ve kullanıcıları tarafından öğrenilmesi, birlikte çalışmanın geliştirilmesi, afet esnasında yapılacak faaliyetler için kişilerde alışkanlık kazandırılması amacıyla yapılan uygulama faaliyetidir.

Afet ve acil durumlarda yönetim ve lojistik destek sürecinde yerine getirilmesi gereken fonksiyonlar şu şekilde sıralanabilir (Kadıoğlu, 2008; Börühan vd., 2012):

Tehlike, kısaca istenmeyen durumlara yol açacak tüm etkenler olarak tanımlanabilir.

Belirsizlikler aşağıda sıralanan nedenlerden dolayı ortaya çıkmaktadır (Caers, 2011):

Doğal tehlikeler aşağıdaki gibi iki ana başlık altında sınıflandırılabilir (Lindell vd., 2007):

• Meteorolojik Tehlikeler: Şiddetli fırtınalar, hortumlar, kasırgalar, yangınlar, kuraklık.

• Jeolojik Tehlikeler: Taşkınlar, tsunamiler, volkanik aktiviteler, depremler, heyelanlar.

EM-DAT verilerine göre dünyadaki doğal afet sayısı ve bunlardan etkilenen insan sayısı artarken, can kaybı sayısı azalmaktadır. Bu durum aşağıda sıralanan nedenlerle açıklanabilir:

En önemli teknolojik tehlikeler; yanıcı malzemeler, patlayıcılar, kimyasal toksinler, radyoaktif materyaller ve biyolojik tehlikelerdir.

İnsani varlıklar:

- Sosyal Demografikler

- Kentsel ve Kırsal Kültür

- Komşuluk

- Eğitim ve Sağlık

Toplumun sahip olduğu demografik yapı, karşı karşıya kalınan tehlikenin topluluğun hangi kısmının nasıl etkileneceğinin belirlenmesinde kullanılmakta, böylece acil durum planlamalarının yapılması ve yerel karar vericilerin afet zamanında alacağı kararların belirlenmesi mümkün olmaktadır (Pine, 2015). Demografik yapı, afet zamanında yapılacak işlemlerin belirlenmesinde ve planlamaların gerçekleştirilmesinde önemli bir etkendir.

Kritik Tesisler (İtfaiye istasyonları, polis merkezleri, ambulansların konumları, hastaneler, okullar, yaşlı bakımevleri, kreşler, belediye binaları, hapishaneler, tarihi ve kültürel yapılar ile alanlar)

Dinamik modeller gerçek zamanlı veriler kullanarak (rüzgâr yönü ve hızı, sıcaklık, basınç, nem, vb.) meteorolojik olayların tahmininde kullanılmaktadır. Bu tip modellerin kullanılabilmesi için oldukça fazla miktarda veriyi gerçek zamanlı olarak bir veri alım altyapısına, ilgili verilerin işlenebilmesi için güçlü bilgisayarların bulunduğu veri işleme ekipmanlarına sahip olunması gerekmektedir (Pine, 2015).

Ekolojik hassasiyetlerin tanımlanmasında kullanılan belirteçlere ait örnekler aşağıda sunulmaktadır (Pine, 2015):

Risk, bir tehlikenin oluşması halinde ortaya çıkan ölümler, yaralanmalar, yaşam kalitesindeki kayıplar, doğrudan ya dolaylı ekonomik kayıplar gibi tüm kayıpların toplamıdır. Tehlike ise, kısaca istenmeyen durumlara yol açacak tüm etkenler ola- rak tanımlanabilir.

Çeşitli fiziksel, sosyal, ekonomik ve çevresel faktörlerden kaynaklanan hassasiyetin farklı yönleri bulunmaktadır. Bunlar; yapıların ve binaların kötü tasarlanması ve inşaatı, varlıkların yetersiz korunması, halkın doğal tehlikeler hakkındaki bilgisizliği ve habersiz olması, resmi makamlarca tehlikelerin yeterince dikkate alınmaması ve hazırlık önlemlerinin eksikliği, doğru çevre planlaması ve yönetiminin göz ardı edilmesidir. Doğru yanıt bu nedenle A olur.