AÇIK KAYNAK KODLU CBS YAZILIM UYGULAMASI

QGIS yazılımının raster analiz fonksiyonlarının yetersiz kaldığı durumlarda yazılımın içinde standart olarak gelen GDAL, SAGA GIS ve GRASS GIS yazılımlarının eklentileri kullanılabilir.

Raster hücresi, raster formatlı bir CBS dâhilinde temsil edilebilen en küçük coğrafik birim olup, en küçük ‘haritalama birimi’ olarak bilinir.

Raster veride her hücre bir değere sahiptir. Bu değer bazen coğrafi bir özelliğe ait yansıma (reflektans) değeri olabileceği gibi DEM verisinde yükseklik değeri de olabilir.

Bir raster verisetine ait çözünürlük kavramı ile tek bir hücre ile kaplanan alanın boyutları kastedilmektedir. Örneğin bu hücrenin boyutları 5 x 5 metre ise çözünürlük 5 m dir. Hücre boyutları 1x1 metre ise çözünürlük 1 metredir. Bu iki örnek birbirleri ile karşılaştırıldıklarında, 1x1 metre boyutlarına sahip raster veri diğerine göre daha yüksek çözünürlüklü görüntüdür.

Spline, yüzeyin tüm kavisini minimize eden, matematiksel bir fonksiyon kullanarak hücre değerlerini tahmin eden bir interpolasyon metodudur.

Hillshade (Gölgeli Kabartma); bir yüzeyin hipotetik aydınlanmasını hesaplar. Bir ışık kaynağı için pozisyon düzenler ve her hücrenin onun ışığa olan göreli oryantasyonu üzerine temellenmiş aydınlanma değerini hesaplar. Işık sırayla hücrenin eğim ve bakısı üzerine temellenir. Gölgeli kabartma 0’dan 255’e kadar olan gri ölçeğin değerlerine dönüşür.

Slope (Egim); DEM verisinden üretilen eğim haritası arazinin eğimini iki farklı şekilde hesaplar. Eğim, yüzde veya derece cinsinden raster bir formatta üretilir. Derece cinsinden eğim, düşey mesafenin yatay mesafeye oranının tanjant açısıyla ifadesidir. Yüzde cinsinden eğim ise yüksekliğin yatay mesafeye oranının yüzde olarak ifadesidir.

Aspect (Bakı); bakı üçgenlerin kuzeyle yaptığı coğrafik açı değeridir. Bakı haritası, sayısal yükseklik modelindeki her bir pikselin eğimin hakim olduğu yöne göre düzenlenmiş haritalardır. Bakı kuzeyden başlamak üzere saat istikametinde 0°-360°’leri içerecek tarzda ve derece cinsinden ifade edilir. 90° Doğu, 180° Güney, 270° Batı ve 0° veya 360° Kuzey yönünü belirtir.

Alan hesaplayıcı ifadesi bölümüne toprak sınıfı değeri 1 olan, Yüksekliği 800 metreden az olan, eğimi %10’ dan düşük olan yüzeyleri bulmak için uygun formatta ((“dem@1” < 800) AND ( “egim@1” <= 0.10) AND (“toprak_raster@1” = 1) ifadesi yazılır.

Azimut, güneşin açısal yönüdür (pusula yönü). 0’ ­le 360’ arasında b­ir değer ­ile i­fade ed­ili­r

Bir raster verisetine ait çözünürlük kavramı ile tek bir hücre ile kaplanan alanın boyutları kastedilmektedir. Örneğin
bu hücrenin boyutları 5 x 5 metre ise çözünürlük 5 m dir. Hücre boyutları 1x1 metre ise çözünürlük 1 metredir. Bu iki örnek birbirleri ile karşılaştırıldıklarında, 1x1 metre  oyutlarına sahip raster veri diğerine göre daha yüksek çözünürlüklü görüntüdür.

Doğru cevap A şıkkıdır

QGIS yazılımının raster analiz fonksiyonlarının yetersiz kaldığı durumlarda yazılımın içinde standart olarak gelen GDAL, SAGA GIS ve GRASS GIS yazılımlarının eklentileri kullanılabilir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Raster formatındaki veriler, gerçek durumu bir kafes (ızgara) sistemi veya bir satranç tahtası şeklinde temsil eder.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Spline, yüzeyin tüm kavisini minimize eden, matematiksel bir fonksiyon kullanarak hücre değerlerini tahmin eden bir interpolasyon metodudur.

Üçgensel interpolasyon yönteminin ana dezavantajı yüzeyler düzgün değildir ve pürüzlü bir görünümü vardır.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Enterpolasyon özniteliği  Türkiye’de meydana gelen deprem şiddetlerini ifade eder. Türkiye ve deprem katmanları oluşturur.

Doğru cevap C şıkkıdır

Raster Calculator: Raster analizler ile üretilen (DEM, bakı, eğim, Interpolation, Rasterize gibi) verilerin Raster Calculate fonksiyonu kullanılarak toplanması, farkların bulunması veya sorgulanması ile riskli alanların, en uygun yerleşim yerinin, en uygun ürün yerinin tespit edilmesinde kolaylık sağlayacaktır. Bu sayede birbirlerinden farklı bilgilere sahip karmaşık değerler (mesafe, yağış, sıcaklık, egim, bakı, arazi kullanımı, toprak grupları gibi) anlaşılır, kolay analiz edilebilir ve ortak bir değer ile temsil edilebilir bir yapıya kavuşacaktır.

Doğru cevap A şıkkıdır

Bakı kuzeyden başlamak üzere saat istikametinde 0˚-360˚’leri içerecek tarzda ve derece cinsinden ifade edilir. 90˚ Doğu, 180˚ Güney, 270˚ Batı ve 0˚ veya 360˚ Kuzey yönünü belirtir.

Doğru cevap D şıkkıdır

Hillshade (Gölgeli Kabartma) bir yüzeyin hipotetik aydınlanmasını hesaplar. Bir ışık kaynağı için pozisyon düzenler ve her hücrenin onun ışığa olan göreli oryantasyonu
üzerine temellenmiş aydınlanma değerini hesaplar.

Doğru cevap E şıkkıdır

eğim=Düşey mesafe/ yatay mesafe

eğim=30/90=1/3

Doğru cevap B şıkkıdır.